پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

کرسی آزاد اندیشی با عنوان «ملاک‌های تعیین زینت از نظر عرف و فقه» در مدرسه علمیه کوثر قزوین برگزار شد که نظرات اساتید به شرح ذیل است:

چکیده نظرات استاد ارائه کننده بحث:

عرف، از نظر سنت آن چیزی است که در بین مردم پسندیده و متعادل است و زینت یعنی آراستن خود به آن چیزی که بدان منصف  نیستی. تبرج در فقه و قرآن آشکار شدن در برابر مردم است. تبرج در زنان از مردان وسیع‌تر است. آیه 60 سوره نور و آیه 33 احزاب در رابطه با تبرج احکامی را بیان می‌کند و بیان می‌کند که خودنمایی کردن مختص جهل و نادانی است. تبرج واژه‌ای است که مقابل حجاب است. آراستن و آرایش کردن به طور کلی آشکار نمودن زینت و هر چیزی که شهوت هر دو را بر‌می‌انگیزد تبرج است. امروزه تبرج اختصاص به بانوان ندارد بلکه در مردان نیز به صورت زننده‌ای شیوع پیدا کرده‌ است. در اسلام پوشاندن بدن زن در برابر نا‌محرم از احکام ضروری دین است در دیگر ادیان الهی از جمله دین زرتشت و یهود و مسیحیت این حکم با تفاوت‌های کم و بیش وجود دارد. 

چکیده نظرات استاد منتقد:

گرایش به آراستگی از ویژگی‌های ممتاز انسان به ویژه دوران جوانی است و اهمیت ندادن به آن پیامدهای نگران کننده‌ای دارد، چرا با آن مخالفت می‌شود؟ در مبحث روانشناسی بدن، بدن انسانی یک ویژگی ظاهری دارد که در معرض قضاوت جامعه و عموم است. در جامعه ما از این بدن، صورت در میان زنان و مو در میان مردان بیش از همه مورد توجه و دیده شدن قرار دارد. برای تغییر در قضاوت مردم ایجاد تغییر در ظاهر چه اشکالی دارد؟ به آنچه مردم کوچه و بازار به طبع سلیم خود می پذیرند عرف می‌گوئیم. اگر با توجه به عرف مردم عمل کنیم باید طبق سلیقه آنها باشیم در این صورت اگر آراستن و آرایش عرف آنها باشد باید به آن پرداخت؟ آراستگی جلوه‌ای از کمال‌گرایی است. خاستگاه این تمایل انسانی را باید در کمال‌گرایی جستجو کرد. آراستن بیانگر شخصیت و سلامت روح و روان آدمی است. چرا باید این سیر تکاملی را از انسان گرفت؟ 

نتایج دیدگاه موافق:

عرف باید منشاء عقلایی داشته باشد و هر عرفی پسندیده نیست و نباید مورد اعتنا قرار گیرد.

نباید به قضاوت‌های دیگران که برخاسته از تمایلات درونی آن‌هاست و نه از روی عقل و شاخص‌های عقلانی توجه کرد.

اسلام با آراستن  و زیبایی و تبرج مخالف نیست بلکه برای آن قائل به جایگاه شده است یعنی جا و مکان تعریف نموده و نمی‌توان در هر مکان و هر زمان به آن پرداخت.

اسلام با هر عملی که باعث شهوترانی در جامعه و از بین رفتن حیا و عفت در بین مردم شود مخالف است.

نتایج دیدگاه مخالف:

با توجه به عرف می‌توان به آراستن و جلوه‌گری پرداخت.

عدم اهمیت به آراستگی و زینت در دوره جوانی باعث افسردگی آنها می شود.

تغییر ظاهر در قضاوت مردم تاثیرگذار است و باعث اعتماد به نفس می‌شود.

آراستن و زینت کردن بیانگر شخصیت و روان سلامت است.