پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

این جلسه با حضور سخنران محترم جناب حجت الاسلام والمسلمین علیرضا ناجی و مجری کارشناس سرکار خانم مریم چلمقانی، در تاریخ 21 اسفندماه 1403 برگزار شد.

در این جلسه سخنران در زمینه بازتاب تصویر زن در شبکه‌های اجتماعی گفت: این موضوع، یک موضوع چند بعدی است که تحت تاثیر عواملی از جمله فرهنگی اجتماعی و ... به لحاظ الگوریتم‌های شبکه‌های اجتماعی عرضه می‌شود. این فضا از جهتی زن را توانمند می‌کند و برعکس می‌تواند تهدید برای زنان جامعه ایجاد کند. در شبکه‌های اجتماعی باید دید کدام یک بیشتر مخاطب دارد. در ایران اینستاگرام پرجمعیت‌ترین شبکه است که ۵۰ میلیون ایرانی را در خود جای داده است .برخی شبکه‌های اجتماعی تعاملی هستند. مثل اینستاگرام، که قابلیت ارتباط با مخاطب را دارد ولی گاهی شبکه‌ها فقط پیام رسان هستند؛ مثل پیام رسان ایتا ، و تلگرام که قابلیت تعاملی ندارند و فقط ارسال و دریافت پیام را دارد.

عمدتاً مشکلی که در رابطه این پیام رسان وجود دارد این است که این شبکه‌ها مبتنی بر تصویر و ویدیواست و همین امر باعث می شود تا زنان  بیشتر به ارائه مشخصات ظاهری و زیبایی های چهره و اندام متمایل شوند. شبکه‌های اجتماعی استانداردهایی دارند که آنها با فرهنگ ما همسان نیست. مثلاً در اینستاگرام ملاک، زیبایی‌های خاص است و اغلب معیارهای خاص زنان ظاهر می‌شود. انواع آرایش، با پوشش هایی ناچیز. در نتیجه اتفاقی که می‌افتد این است که بانوان به فیلترها برای تغییر قیافه ظاهری شان پناه می برند ، تا آنجا که به جراحیئ های زیبایی متمایل می شوند و همه این ها در نهایت عزت نفس زن را زیر سوال می‌برد و زن دیگر خود حقیقی واقعی‌اش را قبول نخواهد داشت.

همچنین زنان برای پذیرفته شدن در جامعه دائماً تحت فشار هستند و اختلالات روانی شدیدی برایشان در پی خواهد داشت و گرفتار دوگانگی شخصیت می‌شوند.در بحث تبلیغات، نگاه ابزاری به زن، بسیار چشمگیر است.. زن تجارت سازی می‌شود در نتیجه به جای اینکه بر توانایی زن تمرکز شود، تمرکز بر جذابیت ظاهری زن می‌شود و زن به زیبایی ظاهری معروف می‌شود، نه به مهارت‌هایش.

وی با اشاره به اینکه ما میتوانیم از تمام ابزار فرصت هایی برای اصلاح و استفاده صحیح ایجاد کنیم ادامه داد: البته ناگفته نماندکه فعالیت در این شبکه ها برعکس هم می‌شود. می‌تواند فرصت‌هایی به زن بدهد و بانوان را به عنوان الگوهایی تاثیر گذار در جامعه مطرح نماید. و جنبه آموزشی و حمایتی داشته باشند می‌تواند فرصت خوبی به زن‌ها بدهد و آنها را در برابر مرد در فضای مجازی توانمند نشان دهد. به این شرط که ارزش‌های واقعی زن را در معرض نمایش قرار دهد.

آقای ناجی با اشاره به سخن حضرت زهرا سلام الله علیها گفت: حضرت زهرا سلام الله علیها می‌فرماید: بهترین زن کسی است که مردی او را نبیند و او هم مردی را نبیند. ولی متاسفانه در شبکه‌های اجتماعی خلاف این امر تبلیغ می شود در نتیجه افراد خیلی مواقع به تشخیص صریح نمی‌رسند. در اینجا اگر بخواهیم عمل کنیم، چه باید کرد تا خدا راضی شود !بحثی که زنان در فضای مجازی با آن مواجه هستند برخلاف مردان خشونت‌های دیجیتالی است که علیه زن در فضای مجازی برایشان وجود دارد. حمله‌های کلامی که بر زن وارد می‌شود، توهین‌هایی که بر زن وارد می‌شود و آسیب‌های روانی که بر زن وارد می‌شود. فضای مجازی باعث شده زن محصولات و خدمات خود را در حوزه برندهای مختلف ارائه دهد.

 در زمینه ابزار بودن زنان، سیاست‌هایی وجود دارد که کار زن شیعه مسلمان در فضای مجازی را سخت کرده است. خیلی مواقع فضای مجازی بانوان محجبه را محدود می‌کند. در بازتاب تصویر زن بحث فرصت و آزادی پیش می‌آید و برعکس آزارهای آنلاین برای زن به وجود می‌آید. از منظر اسلام جایگاه زن در این شبکه‌ها در حوزه ترویج و ارزش‌های اخلاقی بستر مناسبی است . با رعایت عفاف و حجاب. اسلام اهل استفاده از فضای مجازی را رد نمی‌کند. استفاده صحیح و سازنده باید باشد. ولی باید بدانیم هر کار می‌کنیم زیر نظر دشمن است. باید بتوانیم با قواعد اسلامی در این فضا کار کنیم شبکه های اجتماعی در فضای روانی و ساختار بدن زن خیلی استانداردها را رعایت نمی‌کند. مقایسه قیافه اصلی با قیافه‌های فیلتر دار شده، مقایسه زندگی خود با زندگی‌های تجملی در شبکه‌های اجتماعی، معضلات زیادی برای زن در پی دارد . زیرا مقایسه حاصل شده، و عزت نفس بانوان را پایین می‌آورد. تعداد دنبال کنندگان در شبکه‌ها باعث شده زن ارزش خود را بر اساس افراد دنبال کننده بسنجد. چرا که دنبال کنندگان اگر زیاد نباشند، باعث افسردگی اختلالات روانی در زن می‌شود و چرخه ناقص اعتیاد در فضای مجازی برای زن به وجود می‌آید.