پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

به مناسبت هفته پژوهش، ارکان پژوهشی حوزه علمیه خواهران استان قزوین غروب سه شنبه 11 دی ماه با نماینده محترم ولی‌فقیه در استان و امام جمعه قزوین در دفتر ایشان دیدار کردند.

در ابتدا این دیدار حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای کاظم لو مدیر حوزه علمیه خواهران استان قزوینضمن تقدیر و تشکر از نماینده محترم ولی فقیه و موسس حوزه های علمیه استان قزوین با اشاره به روایت رسول اکرم صلی الله علیه و آله که می فرمایند: « ثلاث تخرق الحجب و تنتهی الی ما بین یدی الله سریر اقلام العلماء و وطی اقدام المجاهدین و صوت مغازل المحصنات» گفتند: طبق این روایت سه چیز پرده ها را می درد و به خدا می رساند: قلم علماء، صدای پای مجاهدین، تولید؛ لذا لازم است هم یاد مجاهد شهید حاج قاسم سلیمانی را گرامی بداریم و هم تاکید کنیم که بر اساس این راویت به قلم و نوشتن و پژوهش کردن عنایت ویژه داشته باشیم.

ایشان در ادامه به معرفی مهمانان حاضر در جلسه پرداختند و گفتند: مهمانی که امشب در خدمت آنها هستیم ارکان پژوهشی حوزه علمیه خواهران استان قزوین هستند: کتابداران مدارس که از زحمت کشان بی چشمداشت مجموعه ما هستند که در چارت سازمانی تعریف ندارند اما خالصانه فعالیت می کنند، شورای علمی پژوهشی استان، کارگروه پایان نامه های سطح سه، طلاب استعداد برتر، پژوهشگران شناسایی شده و رتبه بندی شده، اساتید راهنما و مشاور، معاونان پژوهش و مدیران مدارس، کادر استان

سپس در ادامه گزارش اجمالی از وضعیت پژوهشی استان ارائه کردند و گفتند: معاونت پژوهش در دو مسیر مشغول خدمت است: پژوهش های تحصیلی که متداول در نظام آموزشی حوزه است و در سطوح مختلف جریان دارد: مقاله در سطح دو و پایان نامه در سطح 3 که تا کنون 62 نفر از پایان نامه خود با عناوین کاربردی در رشته های مختلف تفسیر، فقه و اصول، کلام و با

 بهترین نمره دفاع کردند.

یک بخش پژوهش های عمومی داریم در دو رده دانشی و مهارتی. مهارتی مثل کارگاه ها و دوره های توان افزایی طلاب و اساتید.

یک بخش هم دانش افزایی است که در سال 1403 کرسی های آزاداندیشی 8 مورد،  نشست های علمی 17 مورد، کرسی های علمی ترویجی 2 مورد تا پایان سال برگزار خواهد شد. 4 مورد کرسی علمی ترویجی نیز در دو سال گذشته برگزار شده است.

بحث نقد کتاب داریم که تاکنون دو کتاب «سیره حضرت زهرا» و «حیات فکری سیاسی امامان شیعه» را با حضور آیت الله سیدمنذر حکیم از اعضاء گروه علمی تاریخ مرکز برگزار کردیم.

در جشنواره ها مسابقه گروهی رشد و جشنواره بانوی کرامت را داریم که ما مفتخریم هر سال برگزیدگان کشوری داریم. در جشنواره بانوی کرامت 167 اثر به استان رسید که بعد از ارزیابی اجمالی 119 اثر به سطح کشوری راه پیدا کرده است.

در ادامه خانم مهدوی منش معاون پژوهش، گزارش تفصیلی از فعالیت های معاونت پژوهش ارائه کردند که گزارش ایشان به پیوست می آید.

در ادامه برخی از مهمانان و اساتید به بیان نقطه نظرات خود پرداختند:

جناب آقای دکتر مولوی (معاون امور بین الملل دانشگاه بین المللی و استاد داور و راهنمای پایان نامه های سطح سه)گفتند: موضوعات مصوب حوزه حقیقتا تفاوتی با موضوعات دانشگاهی ندارد. کیفیت و وجاهت عناوین بالاست. در پیگیری و داوری هم سختگیری خاص خود را داریم. در برگزاری جلسات نیز جلسات منظم و باکیفیت برگزارمی شود. ایشان از تلاشهای مستمر و مجدانه معاونین پژوهش حتی در خارج از تایم اداری تشکر کردند.

سپس جناب آقای دکتر فنایی (از اساتید داور و راهنمای پایان نامه های سطح سه و عضو شورای پژوهشی استان)با اشاره به مانایی قلم برخی افراد مثالها و مصادیقی را از بزرگان حوزه بیان نمودند که اهمیت پژوهش و جایگاه آن را در سیره بزرگان نشان می دهد.

در ادامه جناب آقای دکتر آدینه (از اساتید راهنمای پایان نامه های سطح سه)نکاتی را اشاره کردند؛ از جمله:

لزوم استخراج مقاله از پایان نامه ها، حمایت شغلی از طلاب سطح سه جهت انگیزه بخشی به ایشان.

جناب آقای دکتر قاسمی (پژوهشگر برتر دانشگاه در سال 1403 و استاد راهنمای پایان نامه های سطح سه)نیز به مساله لزوم پرداخت شهریه به طلاب خواهر و تقدیر از پژوهشگران برتر بصورت سالانه اشاره کردند.

و سپس جناب آقای دکتر فلاح(از اساتید راهنمای پایان نامه های سطح سه و عضو شورای پژوهشی استان)با تاکید بر گره گشائی پژوهش ها از مسائل روز، گفتند پاسخ به شبهات متعدد که در جامعه دانش آموزی یا دانشجوئی وجود دارد غالبا با طلاب است که نیاز است در پایان نامه ها دیده شود. غالبا جوانان امروز می گویند با ما برون دینی صحبت کنید نه درون دینی. خوب است تحقیقات و مقالات ما به این سمت هدایت شود. ایشان ادامه دادند: متن محوری در حوزه به سمت موضوع محوری سوق داده شود تا زمینه ساز کارهای تحقیقاتی گردد و گفتند در سطح سه در رشته های غیر از فقه و اصول واحدهای درسی فقه و اصول زیاد است و کارامد و به روز نیست و لازم است تجدیدنظر شود. چون موجب کسالت روحیه طلاب شده است.

در آخر نیز سرکارخانم افلاطونی (از اساتید روش تحقیق و ارزیاب آثار علمی) تاکید کردند: اکتفا به مقاله نویسی و پایان نامه نویسی درحوزه و دانشگاه صحیح نیست. بلکه مساله محوری بصورت میدانی مهم است که معضلی را حل کند. بهره گیری از مقالات و پایان نامه های مفید بسیار مهم است. متاسفانه در بحث پایان نامه تئوری نویسی محور است لذا برخی طلاب و دانشجویان کار را واگذار می کنند و دیگران برایشان تنظیم می کنند.

بعد از بیانات اساتید آیت‌الله عبدالکریم عابدینی، ضمن تبریک میلاد حضرت مسیح علیه السلام اظهار کرد: ما راجع به حضرت مسیح علیه السلام کوتاهی می‌کنیم، ما در موالید ائمه علیهم السلام برای نشر معارف آنان استفاده می‌کنیم، چقدر معارف از حضرت ابراهیم علیه السلام، حضرت موسی علیه السلام و حضرت عیسی علیه السلام به ما رسیده است، خوب است ما برای این پیغمبران نیز مانند ائمه علیهم السلام مراسمی بگیریم و معارف آنان را نشر دهیم.

وی ادامه داد: حضرت عیسی علیه السلام پیوند ما را با گذشته تاریخ انبیاء مستحکم کرده و آینده جهان دینی را با بشارت ظهور خاتم‌الانبیاء مطرح کردند، در آیه 6 سوره صف آمده است که حضرت عیسی علیه السلام به بنی‌اسرائیل فرمود من پیامبر خدا برای شما هستم، تورات را تصدیق می‌کنم و بشارت می‌دهم آمدن پیامبری را که نام او احمد است.

امام جمعه قزوین عنوان کرد: حضرت عیسی علیه السلام چنین سرمایه‌ای را در اختیار ما قرار داده است و ما باید قدر این سرمایه عظیم را بدانیم، ما اکنون دو اقیانوس جمعیتی داریم که باید محققین و پژوهشگران ما به این فضا دقت کنند، نخست آن‌هایی که به‌عنوان اهل سنت در جهان زندگی می‌کنند، اینکه خیلی‌ها تلاش می‌کنند بین شیعه و سنی جنگ راه بیندازند، این‌ها در حقیقت می‌خواهند به دامن جامعه اسلامی و اقتدار دینی ما آتش بیندازند.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین بیان کرد: ما یک گروه پیروان رسول اکرم شناخته شده داریم که با نام فاخر شیعه مطرح هستند، یک جمعیت معاند با اسلام هم داریم که وهابیت و امثال آن هستند، جمعیت انبوه خاکستری نیز در این میان داریم که نه می‌توان نام شیعه و نه می‌توان نام اهل تسنن را بر آن‌ها گذاشت، برای اینکه این‌ها از اوضاع مطلع نیستند، در حالی که هر کجا با این‌ها صحبت شود با آغوش باز از معارف دینی استقبال می‌کنند، ما باید کاری کنیم این جمعیت «و یدخلون فی دین الله افواجا» شوند.

وی خاطرنشان کرد: اقیانوس جمعیتی دیگری که همه زمینه را برای پیوستن به دین اسلام دارند، مسیحیان‌اند، اینکه در روایات گفته شده حضرت مسیح علیه السلام به امام زمان سلام الله علیه اقتدا خواهد کرد، معنایش این است که در آخرالزمان مسیحیت به مسلمانان می‌پیوندند.

آیت‌الله عابدینی تأکید کرد: یکی از آفت‌هایی که لازم است نگاه محققانه آن را حل کند، به کار بردن واژه «ادیان» است، اگر ما در سرتاسر قرآن بگردیم، واژه‌ای تحت این عنوان نداریم، ما ادیان نداریم، دین داریم، ما شجره طیبه داریم، اشجار نداریم، ما صراط‌های مستقیم نداریم، صراط مستقیم داریم.

امام جمعه قزوین تصریح کرد: اگر بخواهیم پژوهش‌های ما پایایی و ماندگاری داشته باشند، باید مسئله‌محور و مشکل‌گشا باشند.

وی یادآور شد: ما در حوزه سه خروجی داریم، حوزویان ما مدرس، مبلغ و یا مؤلف می‌شوند، اگر  در هر کدام از این سه خروجی بخواهیم جدی باشیم و حرف‌های نویی داشته باشیم، باید محقق باشیم، شهید مطهری نمونه بسیار بارز این معناست.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین اظهار کرد: اکنون اگر کسی بخواهد پژوهش انجام دهد، باید جغرافیای مقاومت اسلامی و چشم‌اندازهای این حرکت زمینه‌ساز ظهور را به خوبی باور داشته باشد و بگوید تحقیق من هم آمده تا به جبهه مقاومت خدمت کند، اگر جبهه مقاومت با همه ابعاد ایمانی و مبنایی دیده شود، در این صورت این محقق می‌تواند ادعا کند که مسئله‌محور کار انجام داده است.

آیت‌الله عابدینی عنوان کرد: استفاده از تجارب استان‌های دیگر کار خوبی است، یعنی برای مثال خوب است حوزه علمیه قزوین یک گروه چند نفره را به استان‌های دیگر بفرستد تا ببینند آن‌ها در زمینه پژوهش چه کرده‌اند، گاهی ممکن است در اثر این استفاده از تجارب، آدم چیزهایی ببیند که کارش چند سال جلو بیفتد.

وی بیان کرد: استفاده از تجارب دانشگاه‌ها نیز مفید است، این برای ما فرصت خوبی است، برویم ببینیم در دانشگاه‌ها چه چیزهایی به‌عنوان پژوهش وجود دارد که ما فاقد آن هستیم، این‌ها را پیدا کنیم و به فضای پژوهشی حوزه تزریق کنیم، این مسئله نیز سرعت ما را افزایش می‌دهد.

امام جمعه قزوین خاطرنشان کرد: استفاده از مؤسسات پژوهشی-تحقیقی که در استان‌های مختلف علی‌الخصوص قم مستقرند، نیز بسیار مفید است، گروه کارشناسی در نظر بگیریم که به این پژوهشگاه‌های موفق بروند و تجربه‌های خوب آن‌ها را شکار کنند و برای حوزه‌های ما بیاورند.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین تأکید کرد: تقویت پایه‌های درسی در حوزه نیز حائز اهمیت است، اگر گاهی کار ما در زمینه پژوهش گیر می‌کند به‌خاطر ضعف در پایه‌های درسی است، پیش‌نیازهای حوزه تحقیق و منابع را هم باید بشناسیم.

وی تصریح کرد: استفاده از فضای نرم‌افزاری در زمینه پژوهش بسیار حائز اهمیت است، باید کاری کنیم پژوهشگران ما جهت صرفه‌جویی در وقت با این فضا ارتباط برقرار کنند.

آیت‌الله عابدینی یادآور شد: محقق و پژوهشگر حوزوی باید با نگاه مقاومت اسلامی کار انجام دهد، در آیه 6 سوره صف آمده است که حضرت مسیح علیه السلام می‌فرماید «يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ»، یعنی ای بنی‌اسرائیل، من فرستاده خدا برای شما هستم، در این آیه از کلمه «جمیعا» استفاده نشده است، در حالی که در آیه 58 سوره اعراف آمده است که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعًا».

امام جمعه قزوین اظهار کرد: مطابق این آیات رسالت حضرت عیسی علیه السلام محدود به بنی‌اسرائیل بوده است، اما رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله بدون محدودیت زمینی و زمانی بوده است، اگر بخواهیم این آیات را بسط دهیم، می‌توان گفت به همین دلیل است که در روایات آمده حضرت مریم سلام الله علیها سیده نساءالعالمین زمانه خودش است، یعنی در همان محدوده‌ای که فرزندش رسالت داشت، اما حضرت زهرا سلام الله علیها سیده نساء العالمین من الاولین و الاخرین است، برای اینکه رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله اقتضا می‌کند چنین بانویی در کنار آن حضرت باشد تا بتواند رسالتش را برای جامعه زنان و حتی مردان جا بیندازد.

وی عنوان کرد: درباره حضرت مریم سلام الله علیها آمده است که فرشتگان به حضرت مریم سلام الله علیها گفتند خدا تو را پاک کرد، اما درباره حضرت زهرا سلام الله علیها آمده که خداوند فرموده خدا تو و خاندانت را پاک و مطهر کرد.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین بیان کرد: این‌ها مقدمات کار هر پژوهشگر و محکمات حرکت پژوهشی هر پژوهشگر است که می‌تواند به او جهت و وسعت نگاه ببخشد، اسلام محدود به یک زمانه، جغرافیا، قوم و قبیله نیست، اسلام برای همه اهل عالم است، راجع به قرآن و رسول اکرم صلی الله علیه و آله آمده است «رحمه للعالمین»، ما باید به‌عنوان یک پژوهشگر این‌ها را ببینیم، یعنی پژوهش ما باید طوری باشد که مسیحیان، یهودیان و حتی کسانی که دین ندارند هم مخاطب ما باشند.

آیت‌الله عابدینی خاطرنشان کرد: امام رحمه الله علیه فرمودند ما انقلابمان را به همه جهان صادر می‌کنیم، این همان نگاهی است که پایه‌گذار مقاومت اسلامی شد.

وی تأکید کرد: قرآن چشم‌انداز آینده را امیدواری و پیروزی حق بر باطل نشان می‌دهد، خدای متعال در آیه 105 سوره انبیاء می‌فرماید «وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ»، یعنی (و در حقيقت در زبور پس از تورات نوشتيم كه زمين را بندگان شايسته ما به ارث خواهند برد).

امام جمعه قزوین تصریح کرد: این آیه نشان می‌دهد آینده جهان، آینده‌ای است که قطعا پیروزی حق بر باطل در آن اتفاق خواهد افتاد، علتش هم این است که هر کاری برای دنیا باشد تاریخ مصرف دارد، آن کاری که ماندگاری قطعی و یقینی دارد، کارهایی است که برای خدا انجام شوند، این معنا در آیه 96 سوره نحل آمده است که خدای متعال فرموده «مَا عِنْدَكُمْ يَنْفَدُ وَمَا عِنْدَ اللَّهِ بَاقٍ وَلَنَجْزِيَنَّ الَّذِينَ صَبَرُوا أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُون»، یعنی (آنچه پيش شماست تمام مى‌شود و آنچه پيش خداست پايدار است و قطعا كسانى را كه شكيبايى كردند به بهتر از آنچه عمل می‌کردند پاداش خواهيم داد).

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین یادآور شد: تفاوت اساسی در حوزه پژوهش با نگاه دینی در مقایسه با پژوهش در زمینه‌های غیر دینی وجود دارد، جا دارد این موضوع بررسی شود، ما یک فضایی در پژوهش‌های دینی می‌بینیم که می‌گوید اگر می‌خواهید در پژوهش موفق باشید باید اهل عبادت و بندگی باشید و از خدا تقاضای فهم کنید، در این صورت خدا به شما می‌فهماند، یعنی همان توصیه‌ای که امام صادق علیه السلام به «عنوان بصری» فرمود، این مخصوص پژوهش‌های دینی است، اگر بخواهیم پیشرفت جهشی و جدی داشته باشیم باید این سرمایه‌ها در افکار و اندیشه‌های پژوهشگران ما بیاید.

این مراسم با ضیافت شام به پایان رسید و با تقدیم هدیه ای از جانب مدیر محترم استان حاج آقای کاظم لو به اساتید و طلاب و پژوهشگران آیین بزرگداشت هفته پژوهش سال 1403 به سرانجام خود رسید.