پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مسلمانان بعد از پيامبر بر اثر اختلاف در جانشيني پيامبر به دو دستة شيعه و اهل‌سنت تقسيم شدند. اين دو مذهب، داراي اعتقادات مشترك و اختلافي هستند. يكي از عقايد اختلافي آنان در عدالتِ ياران پيامبر است كه در طول تاريخ به نام صحابي معروف گرديدند. شيعه به عدالت برخي اصحاب و اهل‌سنت به عدالت جميع صحابه معتقد است. با توجه به اهميت عدالت اصحاب در انتقال سيره و سنت پيامبر، اهل‌سنت براي دفاع از عقيدة خويش به آياتي از قرآن تمسك و استدلال كرده است. اين استدلال‌ها در طور تاريخ دچار تحول و تطور شده‌‌اند و از همين رو اثر حاضر با روش توصيفي و تحليل و با هدف تبيين و بررسي اين روند تحولي، در مقام پاسخ به سوالِ «تطور تاريخي آراي مفسران اهل‌سنت در استدلال‌هاي قرآني بر عدالت صحابه چگونه است؟» به اين نتايج دست يافته است: در آية 40 فصلت تنها تحول مرتبط به عدالت صحابه در قرن دهم در تفسير درالمنثور با ورود روايات اباحة عمل اهل بدر است. در آية 143 بقره ورود صحابه در تفسير آيه در قرن چهارم در تفسير ماتريدي بوده كه در طول تاريخ تا ادعاي عصمت صحابه نيز پيش مي‌رود. در آية 115 نساء ورود صحابه به طور صريح در معناي آيه در قرن هشتم در تفسير نسفي است كه تا قرون اخير نيز تداوم مي‌يابد. در آية 29 فتح ورود صحابه در معناي آيه در قرن چهارم در تفسير ابن وهب است كه به دنبال آن جنسيه بودن «مِن» و تطبيق آيه بر خلفا در قرن پنجم و استناد قول جميع صحابه به جمهور در قرن ششم رخ داده است. در آية100 توبه ورود صحابه در معناي آيه در قرن چهارم در تفسير ماتريدي بوده و در ادامه تا ورود صحابة مسيئ در بهشت تداوم يافته است.