پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده بينامتنيت به عنوان نظريه بررسي‌كننده رابطه دو متن، يكي از رويكردهاي مورد توجه در پژوهش‌هاي يكي دو دهه اخير در عرصه نقد ادبي است. در اين راستا، قرآن كريم به عنوان يك متن اصيل و الهي، همواره به منزله يك پيش‌متن قهري و غيرقابل اغماض براي بسياري از متون ادبي و ديني از جمله صحيفه سجاديه ايفاي نقش كرده است. پژوهش حاضر به بررسي رابطه بينامتني قرآن و دعاي چهل و دوم صحيفه سجاديه پرداخته و بدين نتيجه رسيده است كه اولاً، وجود چنين رابطه‌اي، آشكار و مسلّم است. ثانياً، انعكاس آيات قرآن در اين دعا، بسيار بليغ است كه در اين نوشتار، در قالب بينامتنيت ساختاري، واژگاني و مضموني تبيين شده است. طبق اين بررسي، بينامتنيت مضموني داراي مصاديق بيشتري نسبت به دو مورد ديگر است؛ هر چند نمود آن در ظاهر كمتر است. ضمناً، بيان ويژگي‌هاي قرآن، بيان شرايط بهره‌مندي از قرآن، بيان آثار انس با قرآن و بيان كوتاهي از شخصيت پيامبر گرامي اسلام، از جمله مضامين قرآني‌اي است كه در دعاي چهل و دوم صحيفه سجاديه نمود يافته است. ثالثاً، داشتن روابط بينامتني با قرآن مجيد، سبب شده است كه دعاي چهل و دوم صحيفه سجاديه ظاهري زيباتر، معنايي عميق‌تر و تأثيري بيشتر داشته باشد.