پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

دولت اسلامي به صورت گسترده در بازارهاي مطرح شده و داراي كاركردهاي قابل توجهي در اعمال سياستهاي اقتصادي است. خزانه به مكاني اطلاق مي شود كه وجوه نقد و اموال در آنجا نگهداري مي شود و در واقع محل جمع‌آوري و تمركز نقود دولتي، درآمدهاي عمومي و اختصاصي و همچنين دريافت و پرداخت‌هاست و بيت المال به معناي حفاظت از اموال اعم از عمومي و خصوصي و در واقع مكاني بود كه در آن اموال عمومي و منقول دولت اسلامي نگهداري مي‌شد. كه از جمله مهمترين مصاديق آن؛ خمس، زكات، صدقات، جزيه دريافت مي‌شد. كه در طول زمان عنوان بيت المال جايگزين خزانه دولت شد و بعدا به عنوان تشكيلات وزارت ماليه كل كشور تصويب شد. نوشتار حاضر سعي دارد به بررسي جايگاه فقهي خزانه دولت پرداخته و اينكه چه رابطه اي با بيت المال دارد، را تبيين نمايد. هدف از اين نوشتار، شناساندن منابع درآمد خزانه دولت و بيت‌المال است تا در مواقع لزوم بتوان آنها را از هم تفكيك نمود. آيات قرآن كريم و روايات وارده از معصومين عليهم السلام در اين زمينه حكايت از اهميت اين موضوع را دارد. مشخص نمودن محدوده وظايف هر يك از مسولين در نگهداري آن منابع، امكان دسترسي سريع به اطلاعات منابع درآمدي كشور(بيت المال و خزانه دولت) براي مديريت حساب هاي درآمدي توسط دولت و جلوگيري از حيف و ميل شدن اين منابع در موقع مصارف آن منابع ضرورت بحث را مي رساند. روش تحقيق از نوع كتابخانه اي و توصيفي است.