پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده وسواس نوعي اختلال رواني و فكري است كه مترادف با ذهاب عقل بوده و باعث مي شود كه افراد به سوي افكار ناخواسته كشيده شوند و در عملكرد و سازگاري اجتماعي اين افراد اختلال ايجاد شود. بر اساس متون و منابع اسلاميمحتواي وسواس بيشتر در ارتباط با اعمال و رفتارهاي عبادي و مذهبي همچون نماز،غسل ،طهارت و نجاست است.افراد وسواسي دائم در مورد امور اعتقادي مانند وضو و طهارت دچار شك و ترديد مي شوند و احساس الزام و اجبار به اعمال و رفتارهاي تكراري دارند. در اسلام يك رشته اصول يا قواعد عملي وضع شده است كه حوزه عمل و حتي فكر افراد را در قالب معقول ،قابل فهم و قابل عمل تعيين مي كند و آنها را از وارد شدن در وسواس فكري و عملي باز مي دارد. اين تحقيق وسواس در فقه اماميه را بررسي نموده و تمركز خود را بر روي وسواس در عبادات كه گوشه اي از وسواس عملي است معطوف داشته است . بعد از مفهوم شناسي و ادبيات نظري وسواس به بررسي و تبيين وسواس در مقدمات و مقارنات نماز در دو قالب افعال و الفاظ نماز پرداخته است ،در همين راستا نظرات فقها و مراجع تقليد بررسي شده است :كه فرضيه اين بررسي اعتقاد به حجيت فتواي مجتهد جامع الشرايط تقليد براي خود و مقلدانش در اصلاح اصوليون از نوع حكم ظاهري است كه ممكن است منطبق با حكم شرعي واقعي يا غير منطبق با حكم شرعي واقعي باشد.مقصود از حجيت فتواي مجتهد براي خود او و مقلدانش معذوريت در مقام عمل باشد.سپس قواعد فقهي مرتبط در باب شك و وسواس اعم از:قاعده هاي لاحرج،لاضرر،لاشك لكثير الشك، فراغ و تجاوز ،تسهيل ،اصالت و طهارت و اصالت صحت در گفتار آخر استنباط و استدلال شده است. واژگان كليدي: وسواس، شك، نماز، قواعد فقهي