پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

شاهد و شرايط آن براي تحقق اداي شهادت به عنوان يكي از دلايل شرعي و قانوني است كه پرده از حقيقتي برمي دارد كه منتج به رسيدن گذرواژه ي حق به صاحب آن گردد. براي حصول اين مقصود لازم است شخص تعرفه شده به عنوان شاهد داراي ويژگي هايي براي اداي شهادت داشته باشد. ش‍ه‍ادت‌‌ از نظر ف‍ق‍ه‍ا ه‍م‍ان‌ اع‍لام‌ و اخ‍ب‍اريست ك‍ه‌ در آن‌ ق‍طع‌ و ي‍ق‍ي‍ن و ديگر موارد،‌ ش‍رط ش‍ده‌ اس‍ت‌. هدف اصلي پژوهش و تحقيق اين است كه شرايط شهود را از منظر فقه اماميه و اهل سنت مورد بررسي و تحليل قرار دهيم و موارد افتراق و اشتراك آنها را از طريق تقسيم اين شرايط به وجودي و سلبي بررسي نموده و با نگاهي تحليلي و بنيادي، مفاهيم شرايط شاهد را تبيين نماييماز آن سبب كه فقهاي اماميه و اهل سنت براي تبين احكام شرعي اساسا به شريعت اسلامي تمسك جسته اند لذا اشتراكات فراواني ميان آنها به خصوص در زمينه‌ي قضاء و شرايط شهادت وجود دارد. اشتراكات برگرفته از منابع شريعت اسلامي در شروط وجودي شهادت عبارتند از: 1- بلوغ، 2- عقل، 3- عدالت، واشتراكات آنها در زمينه‌ي شروط سلبي عبارت است از: 1- صغير بودن، 2- مجنون بودن، 3- داشتن دشمني دنيوي 4- داشتن نفع شخصي يا دفع ضرر از خود. همچنين با اختلاف در منابع و مذاهب بيان شده افتراقاتي در شرايط وجودي و سلبي براي شاهد به وجود بيايد: الف) شرايط وجودي منحصر در فقه شيعه: 1- ايمان و 2- طهارت مولد. ب) شرايط وجودي منحصر در اهل سنت: 1- قادر به سخن گفتن بودن، 2- بينا بودن شاهد و 3- مسلمان بودن شاهد. ج) شرايط سلبي منحصر در فقه شيعه: 1- تكدي گري، 2- ولگردي و 3- تبرع در شهادت. د) شرايط سلبي منحصر اهل سنت: 1- محدود در قذف، 2- اجير خاص، 3- خويشاوندي 4- وجود دوستي صميمي ميان شاهد و مشهودله. محتويات اين پژوهش؛ با روش كتابخانه‌اي و از طريق مراجعه به منابع مكتوب و نظرات علماء و صاحب نظران، گردآوري گرديده و با روش توصيفي و تحليلي پردازش شده است.