پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

جهد و جهاد به معناي تلاش توأم با رنج براي دستيابي به هدف مشخص مي‌باشد. جهاد در آيات و روايات به سه صورت جهاد اكبر، جهاد اصغر و جهاد كبير بيان شده. يكي از مصاديق جهاد اصغر، جهاد كبير است كه در آيه 52 سوره مباركه فرقان به آن اشاره شده است. كاربردهاي قرآني واژه جهاد بيشتر درمعناي جنگ و تلاش‌هاي پرتوان و پر مشقت از سوي انسان براي تسلط به كار رفته است. اين تسلط مي‌تواند فرهنگي، فكري و روحي يا جاني و جسمي، از سوي مومنان يا كفار باشد. بر اساس قاعده فقهي نفي سبيل كه يكي از مصاديق جهاد كبير است، هر گونه مبارزه غير نظامي با دشمنان جامعه اسلامي در راستاي تقويت امت مسلمان، به مثابه عرصه‌اي از عرصه‌هاي جهاد كبير لحاظ مي‌گردد. مهمترين عرصه‌هاي جهاد كبير جهاد فرهنگي، اقتصادي، سياسي و علمي و مهمترين شاخصه‌ها در جهاد كبير نفوذ، تهاجم و تغيير است. يكي از حربه‌هاي دشمن براي تسلط بر مسلمين، ايجاد تفرقه بين دو مذهب شيعه و سني است. بنابراين بر بزرگان شيعه و اهل سنت واجب است كه با ابزارهاي مختلفِ جهاد كبير، اين توطئه‌ها را خنثي نمايند. جهاد از منظر فقهي به دو قسم ابتدايي و دفاعي تقسيم شده است. همين تقسيم بندي مي‌تواند در جهاد كبير هم به كار برده شود. در واقع جهاد اصغر بستري براي جهاد كبير فرهنگي و جهاد فرهنگي نيز بستري براي جهاد اكبر، يعني تزكيه و خودسازي است. از طرفي جهاد اكبر زير بناي جهاد اصغر است؛ چرا كه جهادي مورد پذيرش خداوند است كه هم اخلاص در آن باشد و هم از هواهاي نفساني خالي باشد. به همين دليل در آيات جهاد (قتال)، تعبير «في سبيل الله» به كار برده شده است.