پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

حق الناس از مظالم سخت است كه عقوبت سنگيني به دنبال دارد و بهترين راه رهايي از خسارت هاي حق الناس ، جبران آن در دنياست كه با كسب رضايت ستم ديده حاصل مي شود و گرنه در آخرت غرامت سنگين تري را بايد پرداخت كرد اين پژوهش به راههاي جبران حق الناس با تمركز بر بعد غير مالي در متون اسلامي و فقه اماميه مي پردازد و هدف از آن ارائه روشها و راهكارهايي است براي افرادي كه صداي وجدانشان آنان را از خواب غفلت بيدار كرده و خواهان آنند كه حقوق از دست رفته ي ديگران را به صاحبانش باز گردانند . پس عقل و شرع حكم مي كند در اقيانوس كبير حق الناس غرق نشويم و چنانچه غرق شديم خود را به ساحل نجات برسانيم ، در واقع اين همان چيزي است كه علماي طب و اخلاق مي گويند : پيشگيري بهتر از درمان است ، دفع كردن بهتر از رفع كردن است . به همين خاطر ما بر آن شديم ابتدا راههاي پيشگيري از حق الناس را هر چند به صورت گذرا بيان كرده و سپس ضمن مشخص نمودن جايگاه جبران حق الناس در بحث توبه ، به ارائه راهكارهاي جبران حق الناس بپردازيم . اگر حقي از ديگران ضايع شود نخست بايد حق از دست رفته به صاحبانش باز گردانده شود و اگر به هر دليل نتوانستيم بايد از آنها حلاليّت بطلبيم و اگر آن هم نشد با انجام حسنات براي صاحبان حق ، آنان رادر دادگاه عدل الهي از خود راضي كنيم . در اين پژوهش ما از روش تحليلي ،توصيفي استفاده نموده و با استفاده از آيات، روايات و اقوال بزرگان دين و دانش ، وبا مطالعه چندين كتاب تفسيري ، حديثي ، اخلاقي ، فقهي و منابع الكترونيكي به اين مهم دست يافتيم.