پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

رعايت ادب اجتماعي، امري ضروري در قلمرو تعاملات انساني است. با توجه به اين‌كه انسان موجودي دو بُعدي است و به دليل مدني الطبع بودن ناگزير به برقراري ارتباط با هم نوعان است، ضروري است براي بهبود روابط خود با ديگران و برقراري ارتباط مؤثر در مسير تكامل، با آداب اجتماعي ايجابي و سلبي در گفتار و رفتار مبتني بر فرهنگ آموزه‌هاي قرآن كريم و نهج‌البلاغه آشنا شود و طبق آن عمل كند. از منظر قرآن كريم و نهج‌البلاغه، مؤلفه‌هاي ادب گفتاري ايجابي عبارتند از: سلام و تحيت، گفتار نيك و سنجيده، صداقت، تشكر و قدرداني، مشورت، اجازه گرفتن و در حوزه آداب گفتاري سلبي، پرهيز از صداي بلند و قهقهه، پرهيز از دروغ‌گويي، پرهيز از بدزباني و دشنام، پرهيز از سخن‌چيني، پرهيز از غيبت، پرهيز از تهمت و بهتان، پرهيز از پرحرفي و سخن لغو و بيهوده و... است. تواضع، صبر و بردباري، كظم غيظ، مدارا، اعتدال، تعاون و همياري از جمله مؤلفه‌هاي ايجابي ادب رفتار است و پرهيز از تكبّر، بخل، حسد، فتنه‌انگيزي، تجاوز به حقوق ديگران و...، در زمره مؤلفه‌هاي سلبي ادب رفتاري قرار دارد. آثار رعايت ادب اجتماعي در گفتار و رفتار از نظرگاه خداوند متعال و مولاي متقيان علي (عليه‌السلام) در حوزه فردي عبارتند از: رشد و تعالي مادي و معنوي، باطل نشدن پاداش اعمال، آرامش روحي و رواني، عاقبت بخيري و... . در حوزه اجتماعي نيز آثاري چون تحكيم روابط اجتماعي، حاكميت انضباط اجتماعي، دستيابي به حيات طيبه و...، بر رعايت ادب در تعاملات انساني مترتب است. اين نوشتار با روش توصيفي ـ تحليلي و به شيوه كتابخانه‌اي ـ اسنادي تدوين شده است.