پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده: انفاق به معناي هزينه كردن در راه خدا است. با توجه به رواياتي كه در خصوص انفاقات زوجه منقول است، پيشينه مسئله به صدر اسلام بازمي گردد، چراكه همواره زنان داراي اموالي بودند و سؤالات مختلفي در اين خصوص مطرح بوده است. پژوهش‌هايي در خصوص انفاق، انفاقات واجب و مستحب، به صورت عام و نه خصوص انفاقات زوجه، انجام‌شده است. با مشخص نبودن حدود و ثغور مسئله، ممكن است برخي امور همچون: حق الله، حقوق مالي زوجه، حقوق زوج، تضييع گردد. در پژوهش حاضر مطالب از طريق كتابخانه‌اي جمع‌آوري‌شده و با روش توصيفي پردازش شده است. در اين پژوهش ادله موجود در فقه اماميه بررسي شده است تا پاسخ سؤالات مهمي در انفاقات واجب و مستحب زوجه، داده شود از جمله: آيا خطابات ادله وجوب و يا استحباب انفاقات در فقه، شامل زن مي‌شود؟ همچنين به‌واسطه نقشي كه زن در خانواده دارد، در صورت لزوم انفاق، آيا استيذان از زوج جهت دخل و تصرف در اموال جهت پرداخت انفاقات، لازم است؟ در صورتي كه انفاقات زوجه با حقوق زوج در تزاحم باشد، راه رفع اين تزاحم چيست؟ در پاسخ بايد گفت، خطابات ادله وجوب انفاقات واجب، شامل زوجه مي‌گردد. زوجه جهت پرداخت انفاقات واجب، نياز به استيذان از زوج ندارد. در صورت تزاحم بين انفاقات واجب و حقوق زوج، تمكين زوجه بر انفاقات واجب از باب ترجيح حق‌الناس بر حق الله، مقدم است. همچنين «انفاقات واجب زوجه» بر «لزوم استيذان زوجه از زوج جهت خروج از منزل» مقدم مي گردد؛ دليل آن وجود روايت دال بر عدم لزوم استيذان از زوج در انجام واجبات است. با بررسي سند و دلالت رواياتي كه برخي تصرفات مالي زوجه را مشروط به استيذان از زوج مي‌دانند، مشخص شد «لزوم استيذان» دلالت بر استحباب داشته و «نهي از تصرف بدون استيذان» دلالت بر كراهت دارد. همچنين محتمل است روايت در شرايط تقيه صادر شده باشد. اساساً بين انفاقات مستحب زوجه و وجوب رعايت حقوق زوج، تزاحمي به وجود نمي‌آيد و حقوق زوج بدون هيچ تزاحمي مقدم است.