پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

سوره‌هاي قرآن كريم، بر اساس يكي از مشهورترين ديدگاه‌ها، با ابتناي بر ضابطه زماني، به مكي و مدني تقسيم شده است. دانشمندان علوم قرآني، براي هريك از اين سوره‌ها، ويژگي‌هاي متمايزي در نظر گرفته‌اند كه بسترسازي خداوند متعال در راستاي طرح و معرفي «بي‌اخلاقي‌هاي اجتماعي» با بيان ريشه‌ها، پيامدها و راهكارها در تحليل آن‌ها، از شاخص‌هاي بي‌نظير و قابل تامل در سور مدني بوده است. مراد از «اخلاقي بودن» يك گفتار يا رفتار، درست و خوب بودن آن است. بنابراين، «اخلاقي بودن» برخي اعمال، در برابر «بي‌اخلاقي» يا «ضد اخلاقي» قرار گرفته است. به رغم برخي اختلاف نظرها در تفاسير قرآن كريم، در مواجهه با تعدادي از بي‌اخلاقي‌ها، بايد گفت كه منظور از بي‌اخلاقي‌ها همان گناهان است. بي‌اخلاقي‌هاي اجتماعي در سور مدني، از دو ديدگاه گفتاري و غيرگفتاري مورد بررسي قرار گرفته كه هريك در حوزه‌هايي از قبيل سياسي (ايجاد تفرقه در ميان امت اسلامي)، اعتقادي (تحريف دين)، اقتصادي (القاي غرامت پنداري انفاق)، فرهنگي (شايعه سازي)، خانوادگي (همسر آزاري) و اخلاقي (افشاي بدي‌ها) قابل بحث و تحليل بوده است. به نظر مي‌رسد در سور مدني، بي‌اخلاقي‌هاي اجتماعي گفتاري و غيرگفتاري از فراواني نسبتا يكساني برخوردار بوده است. در موارد متعددي، گرچه هم‌پوشاني و چند لايه بودن، موجب دشواري در تفكيك بي‌اخلاقي‌هاي اجتماعي گرديد، اما ذو وجوه بودن و اعجاز معاني و بياني قرآن كريم به وضوح مشاهده گرديد. در اين بين، بي‌اخلاقي‌هاي خانوادگي با تمركز بر مسائل زنان، بي‌اخلاقي‌هاي سياسي با تنوع در مصاديق، و بيان نقش منافقين، و بي‌اخلاقي‌هاي اقتصادي با انعكاس عمق تخريب و تهديد اركان جامعه اسلامي، بيش از بي‌اخلاقي‌هاي ديگر جلب توجه مي‌كرد. داده‌هاي اوليه در پژوهش پيش‌رو، با استفاده از روش كتابخانه‌اي گردآوري شده و با بهره‌وري از روش توصيف و تحليل محتوا تدوين و پردازش شده است.