پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

تغافل به معناي خود را به غفلت زدن و با وجود آگاهي از روي مصلحت خود را غافل جلوه دادن است. اين مفهوم اخلاقي شامل تغافل مثبت و منفي است كه قسم اول آن يكي از شيوه‌هاي غير مستقيم تربيتي است كه نقشي تأثيرگذار در تربيت فرد گنهكار ايفا مي-كند. از اين رو كاربردي نمودن آن در روابط اجتماعي مي‌تواند موجبات تعالي جامعه را به همراه داشته باشد. همچنين شناخت تغافل منفي و دوري از اين اخلاق ناپسند در راستاي آگاهي بخشي و دوري از شقاوت و گمراهي مأثر است. هر چند كاربرد لفظي واژه تغافل در آيات قرآن ديده نمي‌شود؛ اما كاربرد معنايي آن در برخي از آيات قابل پي‌جويي است؛ به طوري كه در برخي از آيات، واژه‌هاي مترادف آن استعمال شده و مفهوم تغافل را مي‌توان از آنها استخراج نمود. اين پژوهش با استفاده از ابزار كتابخانه‌اي و به روش توصيفي تحليلي به بررسي تفاسير، به ويژه تفاسير معاصر مانند تفسير الميزان، نمونه و ... در راستاي آيات مرتبط با تغافل پرداخته تا با بررسي اين آيات انواع تغافل مثبت و منفي در آنها را تبيين نمايد. از جمله تغافل مثبت كه در آيات وحي به آن اشاره شده است: تغافل در روابط خانوادگي، تغافل در روابط اجتماعي و سياسي مي‌باشد. تغافلهاي منفي كه در اين آيات به صورت مفهومي به آن اشاره شده است عبارتند از: تغافل از ياد خدا، تغافل نسبت به حساب‌رسي پس از مرگ، تغافل نسبت به نشانه هاي الهي و ... . لازم به ذكر است تغافل داراي آثار فردي و اجتماعي متعددي است كه مي‌توان آنها را در آيات وحي و سيره عملي اهل بيت (عليهم‌السلام)جستجو نمود؛ مانند: اصل حفظ كرامت و ارزشمندي انسان، بهرمندي از رحمت و غفران الهي، فراهم شدن زمينه اصلاح رفتار، ايجاد ظرفيت توبه و... .