پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

معناشناسي به عنوان بخشي از زبان شناسي، به دنبال كشف معنايي مي‌باشد كه در پس لايه‌هاي متن ذخيره شده است؛ از طرف ديگر واژگان قرآني براي دست يافتن به تفسير متناسب با مراد خداوند متعال از اهميت ويژه‌اي برخوردار هستند؛ چرا كه ره‌يابي به عمق معناي اين واژگان، روش مطمئن و استوار براي شرح آيات الهي است. پژوهش حاضر به شيوه‌ي معناشناسي مكتب بن درصد پاسخ به اين سوال است كه معناشناسي بغي در قرآن كريم به روش ايزوتسو چيست؟ مطالعات حاصل به شيوه‌ي كتابخانه‌اي و روش توصيفي – تحليلي نشان از آن دارد كه اين واژه قبل از اسلام در معناي ظلم و تجاوز به حقوق ديگران كاربرد داشته است؛ معناي اصلي آن، طلب همراه با تجاوز بود؛ پس لغت‌شناسان يا مفسراني كه آن را به معناي طلب مطلق گرفتند، ناچار هستند اين واژه را در تعدي، ظلم و زنا از باب اشتراك لفظي بگيرند؛ در حقيقت قدر جامع مفهومي بغي «طلب تجاوز» بود كه گاهي در معناي پسنديده نيز به كار مي‌رفت و همين «طلب تجاوز» معناي اساسي و پايه بغي را تشكيل مي‌داد؛ مفهوم بغي در اين معناي اساسي، يك مفهوم آشنا براي مخاطبان عصر نزول قرآن بوده است، اما در گذر زمان اين واژه، بيشتر به مضمون سياسي گرائيده و بعد از آن وارد فقه سياسي شده است‌ به گونه‌اي كه در دهه چهارم هجرت بيشتر در مضمون سياسي خود استعمال مي‌شد. همچنين واژه بغي، علاوه بر ثلاثي مجرد در باب‌هاي افعال، تفعّل، افتعال، انفعال و استفعال كاربرد داشته؛ در باب ثلاثي مجرد به معناي طلب منفي، در باب افتعال به معناي طلب مثبت و در باب انفعال به معناي شايسته بودن استعمال شده است. در ادامه با بررسي مطالعات متني بغي مشخص شد كه اين واژه به يك معناي ثابت نيامده است و معاني گوناگوني همچون، طلب، طغيان و فساد، كبر و فخر فروشي بر ديگران، ظلم و ستم، حسد، زنا، تجاوز به حقوق ديگران و اختلاط دارد و مفسران بغي را در پيوستاري از معارف عيني تا ذهني تعريف كرده‌اند و در تعريف آن با يكديگر اشتراك نظر ندارند.