پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

حرص به معناي ميل و ولع شديد به مطلوب ، افراط در آزمندي و زياده روي در ميل و اراده آمده است و در اصطلاح صفتي نفساني است كه آدمي را به جمع نمودن بيشتر از احتياج و نيازش وادار مي كند. براي واژه ي حرص كلمات مترادفي همچون طمع، شح، بخل، هلع، جزع، آز، ولع، شره وتكاثر و متضادي چون قناعت و توكل آمده است. انديشمندان اسلامي به خصوص مفسران در تعريف حرص و كلمات مترادف و متضاد آن ديدگاه هاي فراواني دارند؛ ملا محسن فيض كاشاني معتقد است حرص داشتن سعي بليغ نمودن در امور دنيا و غصه خوردن است ودر مقابل توكل است. آيت الله مكارم شيرازي حرص را سبب جزع و بي تابي ميداند، زيرا حريص با از دست دادن بعضي امكانات، به بي تابي وكم صبري (هلوع ) رو مي آورد. در بيان تفاوت معناي حرص و تكاثر مي توان گفت كه تكاثر فزوني طلبي همراه بارقابت وتفاخر است اما حرص فقط ميل شديد به جمع نمودن بيشتر از احتياج است. پس نتيجه ي تكاثر(فزون طلبي) بخل ورزي و تكبر است. از آنجايي كه حرص وفزون طلبي از ديدگاه قرآن و روايات بسيار نكوهيده است وانسان را به گناهان بسياري از جمله فخرفروشي وتكبر،قتل، احتكارواطمينان نداشتن به پروردگارمي كشاند، نتيجه اش سرپيچي نسبت به دستورات الهي ودر نهايت فراموشي آخرت است. حال اين پرسش مطرح است كه راهكارهاي درمان حرص و فزون طلبي انسان از منظر قرآن و روايات چيست محقق در نظر دارد اين موضوع را با استفاده از آيات و روايات وكتب تفسيري مورد پژوهش قرار دهد.كتاب هاي تفسيري،روايي، اخلاقي،علمي، ادبي و روانشناسي و برخي مقالات و پايان نامه ها در اين باره مطالبي قابل توجهي نوشته اند. منابعي كه در اين پژوهش مورد استفاده قرار گرفته اندتفسيري ،اخلاقي، ديني و روايي مي باشند. روش تحقيق نيز توصيفي- تحليلي مي باشد. انسان با توجه وشناخت لطف ورحمت واسعه ي الهي در عطاي نعمتهاي بي حسابش، توكل به رازقيت الهي به انسان ها ،ازحرص دوري كرده، قناعت را پيشه ي خود مي سازد؛ لذا بر خود واجب مي داند كه به شكرانه ي آن همه نيكي،نماز بخواند وبراي قبولي نماز ش ،خمس وزكات بدهد و با صدقه دادن و انفاق كردن وكمك هاي مالي ديگر به نيازمندان ، رضايت الهي را براي خود رقم بزند .