پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

موضوع پژوهش حاضر«اشتراكات و افتراقات ديدگاههاي علامه طباطبايي و علامه فضلالله پيرامون آيات زنان در سوره نساء» است. در اين بررسي با امعان نظر به سوره نساء به روش تحليلي- توصيفي و با مراجعه به تفاسير علامه طباطبايي و علامه فضل الله بدست آمد كه در آيات مربوط به خلقت زن در سوره نساء هردو با يكديگر هم عقيدهاند و هيچ نقطه افتراق خاصي بين نظرات آنها پيدا نشد. ديدگاه آنها در آيات مربوط به حقوق خانوادگي زن در سوره نساء به اين صورت است كه علامه طباطبايي قائل به قيوميّت جنس مرد نسبت به زن است و در نتيجه دايره قيوميت را تعميم ميدهد، كه شامل اجتماع نيز ميشود. در حالي كه علامه فضل الله قيوميّت در آيه را در خصوص محيط خانواده و شوهر نسبت به زن ميدهند، نه محيط اجتماع؛ در مورد قضاوت نيز علامه طباطبايي معتقد است به خاطر اختلافي كه مرد و زن در قواي تعقل و احساسات و عواطف با هم دارند و امر حكومت و قضا بايد بر محور عقلانيت اداره شود، اين مسئوليتها، به مردان سپرده شده و زنان به واسطه غلبه احساسات و عواطفشان، از اين دو امر بازداشته شده اند. ولي علامه فضل الله معتقد است كه هر انساني كه شرايط حكم، قضاوت را داشته باشد ميتواند اين مسئوليت را قبول كند و در اين مورد تفاوت جنسيتي معنايي ندارد. در مورد آيات مربوط به ارث نيز، ديدگاه علامه فضل الله بر ديدگاه علامه طباطبايي رجحان دارد و تقسيم ارث ميان زن و مرد، ارتباطي با مقولۀ نقصان عقل زنان ندارد. در آيات مربوط به حقوق اجتماعي زن، علامه طباطبايي ازدواج متعه را براي همه تجويز نميكند، مگر كساني كه قدرت مالي و تشكيل زندگي را نداشته باشند. علامه فضل الله به ازدواج موقت تشويق نكرده است، اما اعتقادي به حرمت آن ندارد، لكن در مورد دختران باكره، اعتقادي به حليت ازدواج موقت ندارد. ايشان تحت شرايط خاصي اين نوع ازدواج را جايز ميداند.