پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده مدارا يكي از اصول مهم و حياتي و اخلاقي- اجتماعي است كه تأثير بسيار شگرفي در تحكيم و عمق بخشيدن به روابط بين انسان ها دارد اين اصل مهم و اساسي يكي از ابزارهاي لازم و ضروري براي افراد با هم ديگر بخصوص رهبران و مبلغان است. زيرا بدون نرم خويي و مدارا نمي توان از حيات اجتماعي بهرمند شد، و زندگي بدون بهرمندي فاقد معنا و مفهوم است. تأثير شگرف مدارا در پيشبرد هدف قرآن كه انسان سازي است از يك سوي و فطري بودن زندگي اجتماعي انسان و نياز انسان به آرامش از سوي ديگر در مبناي انسان شناسي پايه و اساس مدارا قرار مي گيرد. وجود اختلاف، در اجتماع بشري امر بديهي است؛ ولي به خاطر وجود اختلافات كه خود به خود تنش زا است، نمي توان دست از حضور در اجتماع كشيد؛ چون قرآن بر ضرورت حضور در اجتماع تأكيد دارد، قرآن با پذيرش اصل وجود اختلاف در جامعه، براي ايجاد تفاهم و وحدت و دوستي دستور به مدارا مي دهد. هدف از اين پژوهش كه به شيوه توصيفي، تحليلي و به سبك كتابخانه اي و نوع كاربردي با استناد به آيات و روايات صورت گرفته است. «اصل اخلاقي مدارا در قرآن و روايات» در چهار جهت مورد بررسي قرار مي گيرد. 1- مباني اصل اخلاقي مانند باور به حرمت و كرامت انسان، باور به تغييرپذيري و به خطاپذيري و تفاوت استعدادهاي انسان 2- زمينه ها و عوامل اصل اخلاقي و زمينه ها و عوامل اعتقادي اصل اخلاقي مدارا 3- گستره ي اصل اخلاقي مدارا با هم كيشان و غير هم كيشان و قاطعيت در مدارا همراه با مصاديق مدارا 4- آثار و بركات اصل اخلاقي مدارا در بعد فردي و اجتماعي به پژوهش پرداخته است. نتايج پژوهش حاضر، نشان دهنده آن است كه قرآن و روايات امر به مدارا را در يك دايره گسترده بيان ميكند، و توصيه به مدارا را در مورد همه بشر(اعم از مخالف و موافق) بكار برده است، بنابراين مدارا در مسائل شخصي و بعضي از مسائل اجتماعي كه با حقوق ديگران منافات نداشته باشد رايج است اما در مسائل ديني و اجراي حدود و احكام الهي لازم است كه با قاطعيت و صلابت برخورد شود.