پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در بررسي آيات متشابه قرآن، به آياتي برخورد ميكنيم كه پيرامون مسأله نبوت و انبياي الهي وارد شدهاند. با توجه به اينكه از مهمترين ويژگي پيامبران، عصمت است؛ يعني همان ملاك و قوه نفساني برخاسته از علم ويژه و موهبت خاص خداوندي كه با وصف قدرت بر انجام معصيت و ترك طاعت، موجب مصونيت دائم صاحب آن از خطا و ارتكاب گناه ميگردد. آياتي كه ظاهراً با مقام عصمت انبياء سازگار نيستند يا آياتي كه متضمن لغزش برخي از انبياست، موهم اين معنا هستند كه بعضي از پيامبران، دچار خطا و لغزش شده كه مخل به مقام عصمت است. دسته ديگر آياتي است كه بعضي از صفات و افعال خداي متعال را براي انبياء اثبات ميكند. بررسي اين دسته از آيات، يكي از ضروريترين مسائل تفسيري به شمار ميآيد و بايد در فهم مراد حقيقي آيه تلاش نمود با توجه به اهميت مساله نبوت و وجود آيات متشابه در اين مسأله هدف عدم داشتن نگاه سطحي و اكتفا نكردن به ظاهر اين آيات و همچنين بررسي تأويل آنها و ارجاع آيات متشابه به آيات محكم در اين زمينه ميباشد. دامنه اين تحقيق كتب تفسيري، روايي و كلامي بوده است. نتايج به دست آمده از اين تحقيق بيانگر اين مطلب است كه با وجود دلايل عقلي و نقلي ميبايست از ظواهر آياتي كه با مقام عصمت انبياء سازگار نيست دست كشيد و علاوه بر تفسير كه رفع ابهام ميكند به تأويل نيز نياز دارند تا دفع شبهه نمايد و مراجعه به آيات محكم، تفسير آنها به خوبي روشن ميشود. در مورد دسته ديگر از آيات نيز اصالت و استقلال را از آن حضرات در اين گونه امور ( صفات و افعال خداوند) نفي كرده و هرچه از آنان به ظهور رسيده به اذن خدا بوده، از اين رو در برخورد با آيات متشابه بايد به آيات محكم رجوع نمود.