پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

جهاد به معناي بذل مال و جان براي گسترش اسلام و شعاير ديني است . مسئلهي جهاد از مسائل مهم و چالشبرانگيز آموزههاي اسلام است كه آيات بسياري به آن پرداخته است. به دنبال شكلگيري نهضتهاي ضد استعماري در عصر حاضر ، مفسران از سويي با هدف جلوگيري از كشتار و نشان دادن چهرهي مسالمت جوي اسلام و از سوي ديگر با هدف پيراستن اسلام از تمام پيرايههايي كه دشمنان بر آن بسته بودند ، به بازخواني اين آيات پرداختند . اهميت مسئله زماني تشديد شد كه گروههاي تكفيري با استناد به نظرات برخي مفسران ، اقدام به تكفير و كشتار پيروان ساير مذاهب نمودند ، اقدامي كه باعث شد مستشرقان و پيروان ساير اديان ، اسلام را ديني خشونتطلب قلمداد كنند . مفسران با نگرشهاي گوناگوني به تحليل آيات جهاد پرداختهاند . افرادي مانند محمدجواد مغنيه و سيد قطب به بعد جهادي آيات ، توجه ويژهاي نشان دادهاند و بسيارى از آنها را به مبارزه عليه استعمارگران امروزي تحليل نمودهاند . در پژوهش پيش رو با مقايسهي تطبيقي ديدگاههاي اين دو مفسر شيعه و سني معاصر كه در اوضاع اجتماعي خاصي قرآن را تفسير نمودهاند ، نقاط اشتراك و افتراق آنها در زمينهي مباحث تئوري و راهكارهاي عملي جهاد مشخص گرديده و معلوم ميشود هيچيك از آنها به دنبال ترويج خشونت و كشتار نيستند، بلكه هدف از جهاد را دفاع از امت اسلامي و دفع موانع گسترش اين دين دانستهاند . البته اين دو مفسر اختلاف رويكردهايي نيز با يكديگر دارند كه برخي ناشي از اختلاف اساسي دو مذهب مذكور و برخي ناشي از ديدگاه خاص هر يك از آنها نسبت به مسئلهي جهاد است .