پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده پيامدهاي زيانبار آلودگي محيط¬زيست براي زندگي انسان و ديگر موجودات به حدي بوده كه امروزه به يكي از مهمترين و حادترين مشكلات زيستي بشريت تبديل شده است. اين آلودگي، هرگونه تغيير كيفيت آب، هوا، خاك و...در محيطي كه زندگي انسان، حيوان، گياه و...را احاطه كرده، به گونه¬اي كه به حال آنها مضر باشد را شامل مي¬شود. در اين ميان جنگها كه بر خلاف مصالح انسان هاست، با به كارگيري ابزارهاي جنگي و كشتار دسته جمعي كه داراي مواد آلاينده و خطرناكي هستند، باعث آلودگي و تخريب محيط¬زيست مي¬شوند. جهت حمايت و حفاظت از محيط¬زيست كه ارتباط مستقيم با حيات انسان دارد، مقررات بشر-دوستانه به دو شيوه عام و خاص تدوين شده كه ممنوعيت استفاده از روش¬ها و سلاح¬هاي غير متعارف با قدرت تخريب بالا و اثرات پايداربر محيط¬زيست را مد نظر قرار داده¬اند. در حقوق و فقه اسلامي نيز بر اساس ادله شرعي، مباني مسئوليت زيست¬محيطي و مباني فقهي ايجاد آلودگي مورد توجه و بررسي قرار گرفته است. فقه اسلام با توجه به ارزش و كرامت انساني، بر حفظ محيط¬زيست تأكيد داشته و هرگونه آلودگي را ضمان¬آور مي¬داند. اصول و قواعد فقهي با دلالت بر نهي كه ظهور در حرمت تخريب محيط¬زيست داشته و قوانيني كه ضرر را به طور مطلق نفي كرده، اعمال هر فعل ضرري مبني بر آسيب رساندن به محيط-زيست را به جز در موارد ضرورت، حرام و ممنوع مي¬داند. با نظر به امكان وقوع جنگ از سوي دشمنان و عدم پايبندي آنها به قوانين و حقوق بين¬الملل بشر دوستانه، و توجه به اين نكته كه انسان نمي¬تواند بدون اذن شرع و بي حد و مرز و خارج از قوانين در اين محيط تصرف كند، اين نوشتار، احكام فقهي تخريب و آلوده كردن محيط¬زيست را به صورت توصيفي تحليلي بررسي نموده است.