پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

قسم عبارت است از سوگند خودن به خدا يا نام هاي خاص او براي اثبات چيزي كه در آن احتمال مخالفت و موافقت وجود داشته باشد. با توجه به احترام و مقدس بودن به نام خدا، قسم براي جلب و اثبات دعوي به كار مي رود. يكي از راه حلهاي اثبات دعوي كه در روزگاران گذشته رواج داشت بكه در زبانهاي اروپايي اوردال و در فارسي آزمايش ايزدي ميگفتند، سوگند مي باشد. از توجه به كاركردهاي قسم به خوبي روشن مي شود كه قسم در مقابل استدلال و برهان و منطق نيست،‌بلكه شيوه اي براي بيان و رساندن مطلب است هر چند بر آن مطلب دليل منطقي ديگري هم وجود داشته باشد. در قرآن بيش از صد «قسم» با واژگان مختلف: قسم، حلف، يمين، واو قسم و... در بيش از چهل سوره ذكر شده است. در آيات بسياري از قرآن كريم، خداي متعال به چيزهايي سوگند ياد كرده، از جمله: ذات پاك خويش، روز قيامت، فرشتگان، ماه، خورشيد و... در حالي كه خداوند بي نياز از سوگند بوده ولى سوگندهاى قرآن همواره داراى دو فايده مهم است: نخست تاكيد روى مطلب و ديگر بيان عظمت چيزى كه به آن سوگند ياد مى‌شود؛ زيرا هيچ كس به موجودات كم - ارزش سوگند ياد نمى‌كند. و اهميت برخي از مطالب آنقدر بالاست كه خداوند در يك سوره يازده مرتبه قسم ياد نموده است.قسم اقسام مختلفي،دارد از جمله سوگند قضايي، عقدي، لغو ، غموس و منا شده، در اين پژوهش نيز برآنيم تا به بررسي فقهي اقسام سوگند از ديدگاه فريقين ، احكام، اشتراكات و افتراقات آنان بپردازيم.