پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

توريه يا ايهام، به وهم و گمان افكندن است يعني اينكه گوينده، معني دور را اراده كند اما شنونده گمان كند معني نزديك، مورد نظر است. همچنين از آرايه هاي ايهام آميز به كار رفته در آيه هاي قرآن مي توان به لايه هاي معنايي قرآن نيز پرداخت و مباحث مربوط به توريه را بررسي و بيان كرد كه هر يك جنبه اي خاص از زيبايي ادبي و پردازش معنا را در بر مي گيرد. علما و فقيهان نيز تعاريف و نظراتي را در باب توريه بيان نموده اند كه در گفتاري جداگانه به آن پرداخته ايم. داستان هاي مربوط به حضرت يوسف، حضرت ايوب و حزقيل و رواياتي كه در باب توريه در زمينه هاي اجتماعي، دنيوي، اخروي و درباره مسائلي همچون حفظ آبرو، وحدت، حفظ جان و غيره بيان گرديده؛ جمع آوري و در اين پژوهش آورده شده است. با توجه به برخي روايات، جواز توريه براي رهايي از كذب مي باشد و بسياري از نظراتي كه درباره داستان هاي قرآني بيان شده است؛ در ذيل بحث و آيه مربوطه بيان گرديده است. آيات قصص قرآني نشان دهنده مواردي است كه براساس ضرورت و براي حفظ مصالح فرد و جامعه، دروغ و به تعبير دقيق تر توريه، جايز شمرده شده است. حضرت يوسف (عليه السلام) بنا به مصالحي، بنيامين را با طرحي وحياني نزد خود نگه داشت و برادران را به سرقت متهم ساخت. حضرت ابراهيم (عليه السلام) براي عدم شركت در مراسم عيد مشركان و به منظور شكستن بت ها اعلام كرد كه بيمار است. وي پس از شكستن بت ها نيز هنگامي كه از وي در اين باره پرسش شد، آن را به بت بزرگ نسبت داد. موارد ديگري نيز در قرآن وجود دارد كه مفسران حكم جواز توريه و دروغ مصلحت آميز را از آنها استنباط نموده اند. حتي برخي اثبات نموده اند كه توريه اي از جانب پيامبران صورت نگرفته است و اينكه، الزام توريه در مقام ضرورت را نفي كرده اند.