پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از مهم ترين مباحث مطرح در اصول ومباني تفسيري مفسران اماميه، حجّيت روايات تفسيري در بيان مقصود الهي از آيات قرآن است. روايات تفسيري آن دسته از گفتار و رفتار وتقرير امامان معصوم (عليهم السلام) است كه ذيل شرح وتوضيح آيات غير فقهي قرآن استفاده شده وبرخي لايه هاي معنايي يا مصداقي اش را روشن مي كند. صاحب نظران حوزه تفسير قرآن ديدگاه هاي مختلفي درباره ي حجّيت خبر واحد در تفسير دارند برخي از مفسران اماميه، مانند آيت الله خوئي، آيت الله فاضل لنكراني وآيت الله معرفت با استناد به اطلاق ادله حجّيت خبر واحد، معتقد به حجّيت خبرواحد در غير فقه از جمله تفسير مي باشند. در مقابل برخي ديگر از مفسران، مانندعلامه طباطبايي، مرحوم نائيني وآقا ضياء الدين عراقي معتقدند روايات تفسيري ذيل آيات غير فقهي حجّت ومعتبر نيستند ودليل ايشان بي اعتباري ظن در مباحث غير علمي است، به گونه اي كه نمي توان از خبر واحدي كه قرينه اي بر اعتبار به همراه ندارد، در تفسير آيات غير فقهي بهره جست كه در اين نوشتار به بيان ديدگاه ها وادله اين دو گروه از بزرگان اماميه در موافقت يا مخالفت باحجّيت روايات فقهي پرداخته شده است. براساس حديث شريف ثقلين وساير رواياتي كه معصومان (عليهم السلام) را به عنوان مراجع مسلم براي فهم ودريافت آيات قرآني معرفي كرده اند، مراجعه به اين بزرگواران از مطمئن ترين راه ها براي فهم قرآن محسوب شده وهيچ چيز نمي تواند مارا از مراجعه به آنان بي نياز كند. اما يكي از سؤالات مهم پيرامون اين گونه روايات اين است كه اين روايات در چه مواردي كارساز بوده ومي توانند نقش آفريني كنند. كه در اين نوشتار به دو مورد از موارد كاربرد روايات تفسيري يعني كيفيت چينش آيات قرآن كريم وهمچنين تعيين مبهمات قرآن از ديدگاه مفسران پرداخته شده است. بيان برخي از روايات مربوطه ما را به اين مطلب مي رساند كه؛ احاديث تفسيري در عرصه هاي مختلف معارف ديني كارگشا بوده و به وسيله آنها مي توان در بسياري از مباحث مربوطه به نتيجه رسيد.