پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكى‏ از رويدادهاى‏ بزرگ تاريخ صدر اسلام كه پيرامون مبانى‏ و بنيان‏هاى اعتقادي، انساني و اجتماعى آن هميشه پرسش¬هايي مطرح بوده، صلح امام حسن مجتبي (عليه السلام) با معاويه مي-باشد. صلحي كه نشان دهنده نگرش اسلام به مقوله صلح در روابط انساني است. از اين¬رو، مسئله اصلي و محورى اين تحقيق واكاوي مباني صلح امام حسن (عليه السلام) است مباني كه قطعا با توجه به جايگاه امامت و عصمت ايشان از جانب خداوند و كلام خالق هستي يعني قرآن اخذ شده است، لذا اين نوشتار با فرض آن¬كه، اين صلح از مباني هستي¬شناختي، انسان¬شناختي و جامعه¬شناختي قرآن كريم نشات گرفته، به اين تحليل رسيده است كه: فرهنگ قرآني مبتني بر اصل گفت و گو، و برخورد صحيح است، كه اين سخن بيانگر روح صلح-طلبي قرآن است. و از آنجا كه رفع موانع كمال‏طلبى انسان ضرورى است نزاع ابتدائي امام با معاويه حركتي براي زدودن موانع كمال‏طلبى مسلمانان بود. اما امام پس از يأس از اين امر، بر مبناي اصول اخلاقي و روح «صلح¬جويي قرآن»، به صلح با معاويه مبادرت ورزيدند. و در ادامه برخي دستاوردهاى‏ اين‏ پژوهش را مى‏توان چنين بر شمرد: مطالعه قرآني سيره عملي امام حسن (عليه السلام) نشان مي دهد صلح امام بر دو پايه مبدأ و معاد كه هر دو، انسان را به مسالمت¬جويي دعوت مي¬كنند تنظيم شده است. و بر اساس عقل و خرد، روح و فطرت، كمال‏جويى و آرمان‏طلبى و احترام به كرامت و حرمت جان انسان¬ها بود. همچنين تتبع در اين امر گوياي آنست كه مسئوليت¬شناسي حاكمان و توجه آنها به مصالح امت اسلامي و ايجاد امنيت در سطح جامعه، آنها را از اختلاف و نزاع با ديگران بر حذر داشته و جامعه را به سمت صلح فرا خواهد خواند.