پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

پژوهش حاضر با عنوان «موانع تأثير نماز بر خودسازي از منظر آيات با رويكرد پاسخ‌گويي به شبهات» درصدد پاسخ‌گويي به مهم‌ترين شبهه كه پيرامون آيه «أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَر» است، مي‌باشد. اين شبهه كه از سوي معارضان مطرح شده، بيانگر تضاد ميان رفتار نمازگزار با هدف نماز است و علت آن‌را مي‌توان در موانع اعتقادي، اخلاقي و رفتاري بررسي نمود. در موانع اعتقادي، ضعف توحيدباوري و معادباوري منجر به غفلت از ياد خدا مي‌گردد. بنابراين از نماز، تنها صورت ظاهري آن مي‌ماند كه اثر چنداني در بازدارندگي از فحشا و منكر نخواهد داشت. وجود موانع اخلاقي در نمازگزار از جمله؛ رذايل اخلاقي هم‌چون؛ تكبر، غيبت، ظلم به ديگران و ... و عدم حضور قلب و خشوع، موجب از بين رفتن صفا و نورانيت روح و دوري نمازگزار از كمال حقيقي است. از طرفي چون بازدارندگي نماز از فحشا و منكر امري اقتضائي و نسبي است، پس هر كس به ميزان قابليتش از آن بهره مي‌برد. ضايع كردن نماز، فراهم نكردن مقدمات، لقمه حرام و سبك زندگي غلط از جمله موانع رفتاري هستند كه در پيش‌روي نمازگزار است. اگر نمازگزار نسبت به حقيقت و ارزش نماز معرفت كافي نداشته باشد؛ با به تأخير انداختن، عدم مداومت و خواندن آن با شتاب‌زدگي يا كسالت، موجب سبك شمردن نماز مي‌شود. ارتزاق از لقمه حرام چه به‌صورت مستقيم و با خوردن نجاسات و يا غير مستقيم از طريق درآمد حرام، به دليل كم‌رنگ كردن ياد خدا و تضييع حقوق ديگران، مانع تأثير بازدارندگي نماز است. زماني كه نمازگزار با افراد ناباب معاشرت مي‌كند و يا در محيط فاسد قرار مي‌گيرد، به علت خصوصيت تأثير پذيري انسان، روحش آلوده مي‌شود و همه اين‌ها مانع از اثر خودسازي نماز به نحو اتمّ و اكمل مي‌گردد. اين پژوهش به روش توصيفي و با مراجعه به كتاب‌ها اعم از تفاسير فريقين و تك‌نگاري‌ها در حوزه نماز و نرم افزارها و سايت‌ها سامان يافته است.