پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اين نوشتار با موضوع «بصيرت و روشنفكري ديني در قرآن و روايات» با هدف شناخت صحيح روشنفكري و بصيرت با توجه به اهميت و جايگاه بصيرت، نگاشته شده است؛ بر اين اساس حقيقت «بصيرت» از دو عنصر محوري تشكيل شده است. 1. معرفت همراه با عقيدة قلبي. 2. صحيح نگريستن به عمق مطالب. تحقيق حاضر با بهره‌گيري از قرآن كريم و روايات به تحليل و پردازش اطلاعات پرداخته تا نظريه «بصيرت و روشنفكري ديني در قرآن و روايات» را به صورت مستدل و فراگير اثبات كند. با جست‌وجو در قرآن و روايات روشن مي‌شود كه «روشنفكري» ، «بصيرت» از نگاه دين داراي پروسه ويژه‌اي است كه از عضو شنوايي (گوش) شروع مي‌شود. يعني «شنيدن كامل و دقيق حقايق»؛ «تعقل در معلومات به دست آمده از شنيدن»؛ «صحيح نگريستن به عمق مطالب»؛ «درس گرفتن از تاريخ (گذشتگان)» و «در صراط مستقيم و نوراني خدا و انبياء و امامان معصوم گام نهادن» به سرانجام مي‌رسد. براين اساس شناخت درست از مقوله روشنفكري ديني صحيح از غير صحيح به لحاظ معرفتي مي‌تواند مفيد و مؤثر باشد و از طرفي ضرورت دارد كه توجه به مقوله روشنفكري مدرنيته و خطر آن براي ديانت مورد توجه قرار گيرد و در واقع روشنفكري ديني كه همراه با بصيرت باشد نه تنها مشكلي ايجاد نمي‌كند بلكه بسيار مؤثر براي جامعه خواهد بود و با توجه به موضوع پايان‌نامه و رسالت حوزه علميه قم اهميت اين تحقيق را در چند بخش مي‌توان ذكر كرد: 1. ضرورت تبيين آيات قرآني و روايات در زمينه بصيرت و روشنفكري؛ 2. لزوم راه‌كارهاي قرآني و روايي براي بشر امروزي؛ 3. ضرورت پرداختن به دغدغه‌هاي حوزه علميه در مسأله بصيرت و تربيت طلاب با بصيرت در همه عرصه‌ها؛ 4. نياز امروز كشور به فرهنگ سازي «روشنفكري ديني در قالب بصيرت» و پركردن خلاء علمي و عملي. براين اساس اين تحقيق در دو فصل كه فصل يكم با دو گفتار كليات و مفهوم‌شناسي و فصل دوم با پنج گفتار و نوشتار پاياني و جمع‌بندي به راه‌هاي رسيدن به بصيرت، موانع رسيدن به بصيرت از قبيل توبه و ذكر خدا و همچنين مؤلفه‌ها و مباني فكري روشنفكري و آفات روشنفكري را با توجه به آيات قرآن و روايات بيان مي‌كند.