پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده زبان شناسي، مطالعه‌ي علمي زبان است و معناشناسي به عنوان بخشي از زبان شناسي امروزي(توصيفي و ساخت گرا)، به دنبال كشف معنايي است كه در پس لايه هاي متن ذخيره شده؛ از طرف ديگر براي رسيدن به تفسيري درخور از مراد خداي حكيم، واژگان قرآني از اهمّيت ويژه اي برخوردارند كه ره يابي به عمق معناي اين واژگان، روشي مطمئن و استوار براي شرح آيات است. پژوهش حاضر در صدد تبيين جايگاه معنايي واژه‌ي كانوني كذب به شيوه‌ي معناشناسي مكتب بن با الهام از روش ايزوتسو است.براي پاسخ به سؤال اصليِ «واژه ي كذب در علم معناشناسي چگونه معنا و تفسير مي شود؟»، لازم است معناشناسي بر اساس سه مرحله (معناشناسي واژگاني، ميدان هاي معناشناسي، مطالعات متني) انجام گيرد. نتيجه‌ي بررسي معناشناسي واژگاني كذب بر پايه ي معناي اساسي و با مطالعه‌ي جهان بيني و فرهنگ قومي عرب جاهلي در پيش از اسلام، اين است كه اين واژه در قبل از اسلام نيز كاربرد داشته و معناي اصلي واژه‌ي كذب، «خبري است كه بر خلاف واقع باشد و همچنين اعم از دروغ عادي بوده و تكذيب را نيز شامل مي‌شود » است و تطوّر معنايي نداشته است. در گام دوّم ميدان‌هاي معناشناسي(واژه‌ها و عبارات مترادف، واژه‌ها و عبارات متضاد، واژه‌ها و عبارات مرتبط از لحاظ فعّاليّت و انفعال و واژه هاي ملازم) كذب در قرآن، گستردگي ميدان معناشناسي كذب در قرآن و چگونگي گستردگي آيات در اين ميدان را بيان مي‌كند. در گام سوّم، مطالعات متني كذب، به تعريف كذب، واژه‌هاي كليدي و كانوني و جهان بيني كذب بر اساس روش معناشناسانه، صورت مي‌گيرد؛ بر اين اساس تعريف كذب از ديدگاه معناشناسانه عبارت است از: « عملي كه با همراهي شيطان، هوي نفس، عدم عبوديت، تبعيت نكردن از هدايت، ظلم، عدم باور و اعتقاد به معاد، عدم ايمان به انبياء، عدم ايمان به الله،عدم صدق و راستي همراه باشد.» واژه‌هاي تحقيق: معناشناسي، كذب.