پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده عليت از مهم¬ترين اصول عقلي و فلسفي است كه همه¬ي تلاش¬هاي علمي بشر بر اساس آن پايه گذاري مي¬گردد. اين اصل به وجود روابط علي و معلولي در پديده¬ها و چگونگي آن اشاره دارد و ديدگاه¬هاي گوناگوني در تبيين آن مطرح شده است. انديشمندان خصوصا فلاسفه اي مسلمان نخستين بار ابن سينا علت را بر اساس مباني خود به تفضيل بيان كرده است. او يكي از مسائل مهم فلسفه اولي را بحث از علل و مبادي آن مي¬داند و رابطه علت و معلول را رابطه دو طرفه قلمداد مي¬كند. پس از او صدر المتالهين با تعمق مثبت و با توجه به اصول و مباني حكمت متعاليه، نظريه كاملي در اين باره ارائه مي¬دهد. ملاصدرا اين رابطه را يك سويه دانسته و اضافه اشراقي را مطرح مي¬كند. بدون ترديد در نگاه نخست، علت و معلول، از وجود مستقلي برخوردارند ؛ در حالي كه در نگاه دوم معلول عين الربط نسبت به علت خواهد بود. هر چند نظرات مكتب مشاء و حكمت متعاليه در بيان عليت كم و بيش در آثارشان مطرح شده است؛ اما در اين تحقيق بررسي تطبيقي و مقايسه اي اين دو ديدگاه درباره عليت و پيامد¬هاي آن از ديدگاه ابن سينا و ملاصدرا بيان مي¬شود. واژگان كليدي ملاصدرا.: عليت، علت، معلول، وجود رابط، وجود مستقل، اضافه اشراقي، ابن سينا،