پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

استعمال علوم غريبه از جمله سحر و كهانت در جوامع مختلف واقع شده و زندگي برخي افراد را متأثر ساخته است. مي¬توان گفت كليه شاخه هاي علوم غريبه در كتب شيعه به 32 شاخه تقسيم مي¬شود و علوم غريبه در بسياري از موارد از نظر حكم فقهي، ملحق به سحر و جادو هستند، بنابراين ضرورت ايجاب مي¬كند اين مسئله را از نظر فقه شيعه مورد بررسي قرار داد. از نظر اسلام حرمت سحر و جادو مورد اتّفاق همه علماء است و هر نوع تعليم و تعلّم، انجام و تكسب به آن نيز ممنوع و حرام است و به طور كلي هرجا استفاده از علوم غريبه، عنوان محرّمي پيدا كند مانند سحر و اضرار و ... حرام است چون شارع ارزش آن را الغاء كرده است. البته اين حكم مانند بسياري از احكام الهي موارد استثناء دارد؛ از جمله فراگرفتن سحر براي باطل كردن يا از بين بردن آثار آن از كساني كه از سحر آسيب ديده اند و يا براي باطل كردن ادعاي مدعيان دروغين نبوت، جايز مي¬باشد. امّا بايد توجه داشت كه اغلب مواردي كه مردم آن را سحر مي-پندارند ناشي از توجّه بيش از حدّ عدّه اي به خرافات و اوهام و سوء استفاده عدّه اي سودجوي ديگر، از شرايط فراهم آمده است. در اين گونه موارد با بالا رفتن سطح اعتقادات و آگاهي هاي مردم، عملاً اين گونه سحرها كارآئي نخواهد داشت. در هر صورت براي نجات از سحر مي¬توان از دعا و آنچه در روايات آمده است بهره برد و اگر راه رهايي به استفاده از سحر منحصر گردد استفاده از سحر براي ابطال سحر در صورتي كه مستلزم انجام كارهاي خلاف شرع مانند تهمت زدن به ديگران و ... نباشد توسط برخي مراجع اجازه داده شد است و مي¬توان گفت در كتاب هاي فقهي شيعه، در بخش «مكاسب محرمه» يكي از كسب هاي حرام را، «سحر و ملحقات آن» از جمله كهانت، قيافه شناسي، تنجيم، شعبده، ذكر كرده اند. البتّه نكته قابل توجّه اينكه به وضوح علوم غريبه و ملحقات آن را مشخص نكرده اند، ولي در اين تحقيق سعي شده است همۀ ابعاد آن از نظر فقه شيعه مورد بررسي قرار گيرد. كليدواژه ها: .