پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

حرام‌خواري از آسيب‌هاي جدي است كه افراد و جوامع از گذشته تاكنون با آن روبرو بوده‌اند. با توجه به حذف چنين آسيبي از مناسبات اقتصادي و اجتماعي جامعه، لزوم توجه به عوامل ايجادكننده و بازدارنده بسيار مهم مي‌نمايد. قرآن به‌عنوان كتاب هدايت، ضمن مذمت و نهي صريح از حرام‌خواري، در آيات متعددي به صورت مجمل يا مفصل به بيان مصاديق آن مانند ربا، رشوه، كم‌فروشي، خوردن مال يتيم، قمار و ... پرداخته است. دقت در آيات قرآن و روايات معصومين، گوياي اين مطلب است كه اين ناهنجاري در نتيجه عواملي مانند : غفلت از ياد خدا و غفلت از معاد و در نتيجه، دنياطلبي و حب مال و حرص و آزمندي به وجود مي‌آيد. همچنين برخي عوامل محيطي و اجتماعي مانند ناآگاهي نسبت به احكام شرعي از جمله معاملات، توقعات بيجاي خانواده‌ها، فقر و بيكاري كه يكي از عوامل عمده مفاسد اجتماعي است، موجبات حرام‌خواري در جامعه را پديد مي‌آورد. در قرآن و روايات معصومين (عليهم‌السلام) راهكارهايي جهت مقابله و درمان حرام‌خواري بيان شده است. برخي آيات قرآن و روايات، ايمان به خدا و معاد، ايمان به رزاقيت خداوند و تقواي الهي را به عنوان راهكارهاي مقابله با هر نوع انحراف از جمله حرام‌خواري، كارساز مي‌داند و از كساني كه خود را به گناه و حرام آلوده اند، مي خواهد براي گذشته آلوده به معصيت و حرام با توبه به سوي خداوند متعال بازگردند. قرآن با وضع ماليات‌هاي اسلامي از قبيل خمس و زكات و تشويق مسلمانان به پرداخت قرض‌الحسنه و انفاق به عنوان دو راهكار مهم، به مقابله با پديده شوم ربا پرداخته است. اسلام در مبارزه خود بر ضد حرام‌خواري جدي و مصمّم است و از طريق آگاهي بخشيدن به مسلمانان و تشويق آن‌ها به كار و توليد و تجارت حلال و از بين بردن موجبات فقر با اين معضل بزرگ مبارزه كرده است؛ و با اجراي عدالت در جامعه و مبارزه با مفاسد اقتصادي و مجازات عاملان آن‌ها و همچنين با دادن راهكارهايي جهت فقرزدايي از جامعه از طريق تقسيم عادلانه ثروت در بين افراد جامعه و تشويق ثروتمندان به دادن زكات و انفاقات مستحبي، سعي در از بين بردن اين معضل بزرگ دارد. واژگان كليدي تحقيق: حرام، حرام¬خواري، درمان حرام‌خواري، مفاسد اقتصادي.