پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكى از مباحث جديد در تفسير قرآن مسئله هدفمندي سوره هاي قرآن است، براساس اين نظريه هر سوره، غرض واحدي دارد و آيات آن در نظمى منطقى و ارگانيك به غرض سوره مرتبط مي گردند. هدف اصلي سوره تنها با توجه به همه شواهد و قرائن موجود، در محتواي سوره و بررسي اموري همچون سياق سوره، شأن نزول سوره، فضاي نزول سوره، آيات آغازين و پاياني، واژه‌هاي كليدي و غيره، قابل‌شناسايي است. يكي از قرآن‌پژوهاني كه توجه ويژه‌اي به كشف روشمند غرض و ارتباط آيات سوره‌ها داشته، علامه طباطبايي است. بنابر رويكرد علامه طباطبايي آيات دروني هر سوره با هدفمندي خاصي از جانب خداوند دركنار هم قرار گرفته و بيانگر نوعي پيوستگي در بيان حقايق آن سوره مي باشند و يك پيوستگي ويژه اي در هدف اصلي ايفا مي كنند؛ اين پيوستگي آيات نازل شده با هم در پرتو هدف واحدي است كه منجر به بيان تفصيلي هدف همان سوره است؛ در اين پيوستگي، پيوند آيات محكم و متشابه محسوس مي گردد و شرط وحدت غرض هر سوره، وحدت نزول آيات در مرحله نزول دفعي قرآن بر قلب پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله است. علامه طباطبايي براي حصول نظريه ي هدفمند بودن آيات دروني هر سوره از ابزارهايي از جمله: سياق آيات، مطلع آيات هر سوره، فرجام و جهت گيري قصه در قرآن و ... استفاده مي كند؛ رايج ترين و مطمئن ترين روش براى كشف غرض يك سوره، بررسى سياق سوره است. «سياق» در اصطلاح چينش و نظم خاص كلمات و عبارات يك متن است به گونه اى كه گاهى افزون بر معناى هر يك از كلمه ها و سپس معناى جمله، معنايى ديگر نيز براى جمله به همراه مي آورد. حاصل اين پژوهش بيان روش علامه طباطبايي در گونه ي به دست آوردن غرض اصلي تمام آيات دروني هر سوره با استفاده از ابزارها مي باشد.