پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

با توجه به سابقه بحث وحدت ديني و تعدد شرايع يا همان پلوراليسم در گذشته ، در روزگار معاصر و بويژه در جامعه كنوني ، صاحب نظران را با نگاهي پر التهاب و به صورت يك مسئله جديد در حوزه ي فلسفه ي دين و علم كلام، به خود مشغول داشته است. انسان روحي واحد دارد كه داراي عقل، قلب، فطرت و شئون فراواني است كه عجين شده با انسان بدني كه به طبيعت و اقليم وابسته است.لذا استعداد انسان ها گوناگون و رو به تكامل است، و چون طبيعت و آثار آنان مختلف است، استعداد ها و نيازمندي هاي آنان نيز متعدد است و بايد پاسخ هاي متنوع به آن داد. با اين تعريف از آنجايي كه، شرايع به بعد و جنبه متغير انسان مربوط مي باشند، متعدد و متغير مي باشند، زيرا شريعت ها به شرايط و روشهاي زندگي انسان مربوط استو اصول دين كه به خطوط كلي اخلاق ،حقوق و فقه مربوط مي شوند، بخش ثابت انساناست، زيرا انسان داراي فطرت ثابت است «لاتبديل لخلق ا…»،بنابراين دين خدا ثابت است . با بررسى و تحليل اين امر كه وحدت ديني با شرايع رابطه تنگاتنگي دارد و شرايع برخواسته از دين مي باشند، علل و تنوع شرايع از حالت و زمان يك عصر دچار دگرگوني گشته و تا زماني كه با احكام الهي تناقض نداشته باشد بروز مي شود. و اين با توجه به امر اسلام كه هسته و مبدأ هر دو موضوع است شرايع با حقانيت وحدت ديني رابطه مستقيم خواهد داشت. راز وحدانيتي كه هميشه بوده و هست .نوشتار حاضر، بعد از بيان مفاهيم و تعاريف ارائه شده در باب وحدانيت ديني و علل تعدد شرايع، به اين جمع بندي خواهد رسيد كه با اين تعاريف و ديدگاهها، تبيين و تحليل جامع و مانع در اين زمينه، غيرقابل وصول است. در عين حال، بخشي از ابعاد و جنبه هاي گوناگون علل تعدد شرايع، در اين ديدگاهها بيان شده است. نگارنده در ادامه، با بررسي برخي از تقسيمات و نظريات بيان شده درباره وحدانيت ديني و صراط مستقيم، بر اين نكته تأكيد دارد كه كثرت شرايع با وحدت اديان تنافي ندارد.