پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

معنا شناسي به عنوان يكي از شاخه هاي زبان شناسي ، يكي از روش هاي نو بنياد در مطالعات قرآني است.در روش ايزوتسو براي معنا شناسي واژگان به مطالعات تحليلي در باب كلمات كليدي زبان پرداخته مي شود، و از اين راه جهان بيني نهفته در وراي آن براي كساني كه اين زبان ابزار ارتباطي آنان است،¬آشكار مي شود و به همين ترتيب معنا شناسي واژگان قرآن نيز در واقع اين است كه از طريق واژگان قرآن به ارتباط آن ها با جهان بيني نهفته در قرآن پي برده مي شود. براي معناشناسي واژه نعمت در قرآن به روش قومي و فرهنگي (روش ايزوتسو در تبيين و تفسير واژه هاي قرآني) ميدان هاي معناشناسي واژه نعمت در قرآن تشكيل مي گردد،ابتدا مترادف ها(نظير فضل ورحمت وآلاء و...) و متضادهاي نسبي (مانند شر،ضر،نقمت و...) و آيات مربوط به آن¬ها شناسايي وسپس واژه هاي فعال كه موثر در كسب نعمت اند وهمچنين واژه هاي منفعل كه نشان دهنده واكنش انسان در قبال نعمت ها مي باشند، كشف وميادين معناشناسانه آنها ترسيم مي گردند ودر نهايت به تحليل معنايي وكشف جهان بيني قرآني پيرامون اين واژه پرداخته مي شود. معناي اساسي نعمت «حالت نيكو »است ومعناي نسبي اوليه آن «آنچه كه الله،به عنوان رب با صفت رحمانيت كه رازق همه¬ي موجودات است به واسطه¬ي رحمت و فضل خود، در قالب رزق به انسان¬ها عطا مي¬كند بدون اينكه باعث بلا و مصيبت و شر يا خسراني براي انسان شود،نعمت است كه مايه¬ي سرور و شادماني جان او مي¬گردد.»مي باشد¬¬ .همه واژه هاي ملازم (مانند:رزق،رحمان،سرور و...) كليدي اند والله و ساير صفات الهي كه مربوط به نعمت مي¬باشند مانند:ربوبيت،رزاقيت،رحمانيت مهمترين واژه¬هاي كانوني¬اند كه نقش محوري ومتحد كننده در ميان ساير واژه¬هاي فعال نعمت را دارا هستند. قرآن كريم نعمت هاي معنوي ودر نهايت نعمت هاي اخروي را اصل مي داند و در جهان بيني قرآني، نعمت هاي مادي پلي براي رسيدن به نعمت هاي معنوي واخروي به شمار مي آيد.از اين رو واژه نعمت طي اين روش معناشناسي ، با عبور از جنبه هاي مادي ودنيوي به معناي «ولايت مطلقه الهي» تطورمعنايي پيدا كرد.