پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده رسالۀ حاضر با عنوان «بررسي حكم فقهي ديه اعضا بعد از احيا» در نظر دارد آراء و نظرات فقها را در ارتباط با اين مسألۀ بررسي نمايد. مسأله پيوند اعضا از مسائل مستحدثه است و در فقه شيعه بحث مستقل و مبسوطي به آن اختصاص ندارد؛ لذا محقق در تلاش است مشروعيت اين مسأله و حكم ديه بعد از احيا را از ديدگاه فقه و فقها بررسي نمايد. براي تهيه مطالب اين رساله سعي شده از منابع دست اول از جمله كتب علما و فقهاي قديم و معاصر و همين طور مقالات پزشكي، فقهي و نرم افزارهاي كامپيوتري استفاده شود. اين رساله در سه بخش تهيه و تدوين شده و شيوه تدوين مطالب استدلالي بوده است، به اين ترتيب كه نگارنده سعي نموده دلايل موافقان و مخالفان در مورد تعلق گرفتن ديه و ميزان و حكم شرعي آن را در مسأله پيوند اعضا مطرح نمايد. در بخش اول مباحث مقدماتي و در بخش دوم ماهيت و ادله وجوب ديه در فقه مورد مطالعه واقع شده است. در بخش سوم ابتدا اقسام پيوند كه شامل پيوند اعضاي انسان به انسان، پيوند اعضاي حيوانات به انسان و پيوند اشياء خارجي مورد بررسي قرار گرفته و سپس مسائل مربوط به پيوند از انسان زنده يا مرده به انسان زنده با لحاظ حكم فقهي ديه از نظر مخالفان و موافقان عنوان شده است. مخالفان قائل اند به اين كه، برداشت عضو پيوندي از فرد زنده يا مرده، و لو با رضايت و وصيت صاحب عضو، به هر حال باعث تحقق عناوين اضرار به نفس، تغيير خلقت، هتك حرمت، تذليل مؤمن و مثله كردن خواهد شد، كه البته با استناد به اين دليل كه اصلاً منظور از پيوند اعضا، نجات جان مسلمان است كه از ديدگاه شرع مقدس اسلام از اهم واجبات مي باشد، ثابت شد كه در صورت پيوند عضو، هيچ كدام از عناوين بالا محقق نخواهد شد و پيوند اعضا براي نجات جان مسلمان هم از نظر عقل و هم از نظر شرع جايز مي باشد. و با توجه به اين كه غالباً بعد از احياء، اعضاي پيوند خورده حكم عضو اصلي را پيدا مي¬كند، لذا مباحث ديه اعضا و ادله آنها در اين جا آورده و مورد بررسي قرار مي¬گيرد.