پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اصل انفاق به‌عنوان يك ارزش ديني است كه قرآن و اسلام، آن را نردباني براي تقرب خداوند متعال مي‌داند. در مقابل ربا، از ديدگاه اسلام حرام است و مانع كارهاي نيك مي‌شود، بيكاري، تن‌پروري و تنبلي را ترويج مي‌كند. ربا يكي از عواملي است كه در جامعه نظام اقتصادي بر هم مي‌زند و فاصله طبقاتي در جامعه ايجاد مي‌كند. در قرآن كريم علاوه بر تأكيد به انفاق ، آداب انفاق و مصارف آن نيز بيان‌شده است. انفاق اگر مطابق با موازين شرعي صورت پذيرد، آثار متعددي براي فرد و جامعه به همراه دارد. از مهم‌ترين آثار فردي انفاق مي‌توان تزكيه نفس، تعادل و ثبات فردي، رشد مال، آرامش روحي، تقرب به خدا، پاداش اخروي و رزق كريم نام برد. از مهم‌ترين آثار اجتماعي انفاق مي‌توان به امنيت اجتماعي، ريشه‌كن كردن فقر، كاهش فاصله طبقاتي، الفت قلوب اشاره كرد. در مقابل ربا، به دو نوع ربا معاملي و رباي قرضي تقسيم مي‌شود. نظر علماي شيعه حرمت انواع رباست. تحريم ربا در چهار مرتبه صورت گرفته است؛ قرآن كريم بعد از نكوهش رباخواري يهود، به تحريم اخلاقي ربا و سپس حرمت تكليفي آن پرداخته و در انتها بر حرمت ربا و مبارزه فراگير با رباخواري تأكيد كرده است. ربا پيامد هايي براي فرد و جامعه دارد. از پيامدهاي فردي ربا مي‌توان به عدم تعادل، جنگ باخدا، محق سرمايه و عذاب دردناك و جاودانه اشاره كرد و از پيامدهاي اجتماعي مي توان ربا كينه‌جويي، فاصله طبقاتي، ظلم به ديگران، گسترش فقر و تنگدستي در جامعه، به هم خوردن تعادل اقتصادي و تضعيف عواطف انساني نام برد. با مقايسه تأثيرات انفاق و ربا بر متغيرهاي مهم اقتصادي مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه در سايه سرمايه حاصل از انفاق از طرفي در بخش توليد و از طرفي در رفع نياز اوليه نيازمندان و بالا بردن سطح علمي افراد، توليد افزايش مي‌يابد و درنتيجه افزايش توليد، زمينه براي اشتغال سالم فراهم مي‌شود. اشتغال سبب توسعه اقتصادي و خروج جامعه از ركود مي‌شود و تورم را كاهش مي‌دهد. حاصل تمام اين موارد ايجاد رفاه اجتماعي و يا به تعبير اسلام تأمين اجتماعي است.