پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

خرافه؛ سخني باطل، ‌بيهوده و اعتقادي است كه پشتوانه‌ي عقلي و ديني ندارد. اين نوع عقايد آن قدر با حقايق در مي آميزد كه تمايز آن ها از يكديگر دشوار مي شود و براي تشخيص آن ها به معيارهاي يقين آوري چون عقل سليم، وحي و كلام معصومين (عليهم السلام) نياز مي باشد. خرافه گرايي از معضلاتي است كه به صورت هاي مختلفي در زندگي انسان جلوه مي نمايد. خرافاتي چون؛ بت پرستي، نحوست ايام، شانس، فرقه هاي نو ظهور، تعصبات نژادي و ... و با توجه به گستردگي اين موارد، مي توان خرافات را در سه حيطه فردي، اجتماعي و سياسي مورد بررسي قرار داد. قرآن كريم مهم ترين عامل گرايش و توجه افراد به امور باطل را در جهل انسان ها و تقليد كوركورانه معرفي مي نمايد. از نظر روانشناختي نيز خرافات ريشه در درون شخصيت فرد دارد؛ زيرا معمولاً افرادي كه قدرت اعتماد به نفس پايين تري دارند، اين امور را به راحتي و بدون دليل مي پذيرند. اين گونه افراد معمولاً در برخورد با مشكلات به دليل نداشتن ايمان راسخ به خدا و وجود خلأ مذهبي در آن ها، به موهومات روي مي آورند. نقش افراد سودجو و قدرت طلبي حاكمان نيز در صحنه ي سياست، در رشد خرافه گرايي در جامعه را نبايد ناديده گرفت. خرافه گرايي، آثار زيان باري در سطح زندگي فردي و اجتماعي انسان به بار خواهد آورد كه در برخي موارد قابل جبران هم نمي باشند. از اين رو لازم است به منظور حفظ جوامع مذهبي از گرايش به امور خرافي تلاش هاي جدي اي صورت گيرد. قرآن و سنت به عنوان دو هدايت گري كه پيراسته از هر نقصي مي باشند، راه كارهايي نظري و عملي را در اين رابطه ارائه داده اند كه با تأسي به رهنمودهاي آن دو در زندگي فردي و اجتماعي، مي توان از آسيب هاي خرافات و خرافه گرايي در امان ماند. راه حل هايي چون؛ نهادينه شدن تدبر و تفكر در عقايد، توجه و اهتمام به علم و دانش، بيان علل و اسباب حقيقي حوادث و... . در اين مختصر با بهره گرفتن از كلام وحي و سيره ي ائمه ي معصومين (عليهم السلام) نتايج و راه كارهايي به دست آمده است كه استفاده از آن ها به لحاظ نظري و عملي، امري ضروري در جهت اصلاح افكار و انديشه ها و چراغي روشن در جهت برون رفت از اين آفت عظيم مي باشد. كليد واژه ها: خرافه، تفأل، تطير، جوامع،‌ مذهبي