پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

كسب علم و دانش از بهترين ويژگي‌هاي آدمي است كه روايات متعددي تحصيل آن را واجب و سبب كمال انسان دانسته‌اند. اما نكته‌اي كه قابل توجه است اينكه از كدام دانش آغاز و به كدام مجهول بپردازيم. بي‌شك ضروري‌ترين نوع معرفت براي انسان، معرفت خويشتن است كه با حصول ارزش‌هاي الهي و متعالي براي آن، همراه است. به دنبال اهميت معرفت النفس، حكما و متفكران اسلامي به جديت به آن پرداخته‌اند. از مهمترين مسائل اين باب ، بحث حدوث و قدم نفس است. اين رساله بحثي است تطبيقي در مورد حدوث و قدم نفس بين فلاسفه و آيات و روايات، كه شامل 4 فصل مي‌باشد. فصل اول آن شامل كليات و مفاهيم ‌بوده كه بعد از بيان كليات، مفاهيم‌اي چون نفس، حدوث و قدم را تعريف كرده‌ام. فصل دوم ديدگاه فلاسفه در مورد حدوث و قدم نفس مي‌باشد كه فلاسفه در مورد حدوث و قدم اختلاف نظر داشتند، افلاطون قائل به تقدّم نفس بود و معتقد بود كه نفس قديم است و از ازل خلق شده است و فلاسفه مشاء و اشراق قائل به حدوث نفس بودند اما حدوث روحاني و در نهايت كامل‌ترين ديدگاه از آن صدرالمتألهين است كه، جامع هر دو رأي بود. و ضمن توجيه نظريه قدم نفس به جسمانيۀ الحدوث بودن و روحانيۀ البقاء بودن نفس حكم مي‌كند. در فصل سوم آيات و روايات مورد بحث و بررسي قرار گرفته كه آيات و روايات نيز هر دو ديدگاه را تأييد مي‌كنند اما آيات و روايات دال بر حدوث نفس به صواب نزديك‌تر هستند. مقايسه ديدگاه فلاسفه و آيات و روايات در فصل چهارم بررسي شده و به اين پرسش‌ها كه تقدّم نفوس بر ابدان آيا با نظريه جسمانيۀ الحدوث بودن نفس تعامل و سازگاري دارند؟ آيا ديدگاه فلاسفه با مدلول متون ديني مطابقت دارد يا خير؟ پاسخ داده شده است. كليد واژه: حدوث، قدم، نفس، قرآن، روايات، فلاسفه اسلامي.