پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده از آنجايي كه جامعه ما، جامعه‌اي است اسلامي و ادب در فرهنگ اسلامي از اهميت خاصي برخوردار است به طوري كه تقريباً معادل اخلاق و نزديك به اخلاق تلقي مي‌شود و نيز با توجه به اينكه ادب‌ورزي در جامعه ما كمرنگ شده است، تحقيق درباره جايگاه ادب در اسلام و فرهنگ اسلامي و انواع و آثار آن از اهميت خاصي برخوردار است. در اين تحقيق به بررسي جايگاه ادب در اسلام و فرهنگ اسلامي و تفاوت آن با اخلاق و نيز به بررسي آثار ادب‌ورزي به روش توصيفي- تحليلي پرداخته‌ايم. نتايج حاصل از تحقيق حاكي از آن است كه يكي از مواردي كه تأثير بسزايي در رسيدن انسان به تكامل و حيات معنوي دارد، رعايت ادب در ارتباط با خدا، خلق خدا، خويشتن و طبيعت مي‌باشد كه خود داراي آثار و نتايجي نيز مي‌باشد. آثار ادب‌ورزي نسبت به خدا شامل: عفو و رحمت خداوند متعال، تسليم محض امر خدا شدن و رسيدن به آرامش، آمرزش گناهان، آشتي بين فرد و خدا، باعث جلب رحمت خداوند و نيز موجب مي شود انشان محبوب دل‌ها گردد. نتيجه ادب ‌ورزي نسبت به اولياء خدا نيز شامل: آمرزش گناهان، پاداش عظيم، جلب رحمت خدا و مايه خير مي‌باشد. ادب‌ورزي نسبت به خلق خدا مايه خير و پاكيزگي، پيراستگي از خطا و اشتباه در رفتار و گفتار مي‌شود و دل‌ها را به هم نزديك مي‌كند و گوينده را از غرور و خودخواهي دور مي‌سازد و باعث حفظ حدودِ موقعيت افراد مي‌گردد. همچنين ادب‌ورزي نسبت به خويشتن باعث الهي شدن و اطاعت و تسليم در برابر خدا، دوري از ذلت و خواري، شكست‌ناپذيري، توان مقاومت در برابر سختي‌ها، احساس ارزشمندي و بالاخره بي‌نيازي از ديگران مي‌شود و با ادب‌ورزي نسبت به مقدسات ديني انسان مشمول صفت رحمت خداوند، استغفار دائم ملائكه براي او، عفو و بخشش خداوند، تجليات قلبي و آرامش انسان مي‌شود. ادب‌ورزي در برابر طبيعت باعث قناعت، افزايش رزق، روزي حلال، توفيق بر اطاعت از فرمان خدا، رضا و خشنودي از آنچه خدا داده است و بالاخره باعث بي‌نيازي از ديگران مي‌شود. كليدواژه‌ها: ادب، معنويت، ادب‌ورزي، حيات معنوي، قرآن، روايات، آثار ادب.