پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده يكي از عوامل رشد وتكامل جامعه انساني و شايد مهمترين آن ،روابط انساني است.در اين عرصه گفتگو يكي از مهمترين ابزار ارتباطي بين افراد است.با مطالعه دقيق در اين حوزه درمي يابيم كه گفتگو حالات مختلفي به خود مي گيرد كه يكي از انواع آن گفتگوي جدلي است ،قرآن جدال درگفتگو را به دو قسم احسن وغير احسن تقسيم ميكند.منظور از جدال احسن درقرآن، چيرگي بر طرف مقابل است اما به روش علمي، منطقي واخلاقي،وهدف آن هدايت گري ورسيدن به حق مي باشد.در تعاليم اخلاقي اسلام، به طور گسترده اي به جدال و مراء پرداخته شده است و مومنان را از ورود به اين وادي بر حذر داشته و آثار زيانبار فردي و اجتماعي آن را بر مي شمارد. قرآن كريم با صراحت از هر گونه جدال غير احسن و تخريبي و آزار دهنده نهي فرموده و مجادله ي غير علمي و كينه ورزانه را مايه ي تباهي و شكست و جرأت يافتن دشمنان حق مي داند و در مقابل مجادله به طريقه ي احسن را راهي براي هدايت افراد و روشن شدن حق معرفي مي نمايد. هدف از اين تحقيق ارائه ي راه حل براي بسياري از ارتباطات چالش آفرين در جامعه است كه به دليل عدم رعايت اصول گفتمان احسن و صحيح ،بوجود آمده است و جامعه را به سمت چالش هاي بزرگ تري پيش مي برد در اين راستا تاكيد بر رعايت استاندارد هاي گفتگو ي احسن مي تواند رويكرد روابط اجتماعي افراد را تصحيح نموده، ارتقا بخشد و حركت كلي جامعه را به سمت تعامل مثبت و احترام متقابل و همزيستي مصالمت آميز و فراگير سوق دهد و علاوه بر اين پاسخي باشد در راستاي برخي شبهات القا شده از سوي مستشرقين مانند منتسكيو كه اسلام را دين شمشير خوانده اند.در اين تحقيق سعي شده با مراجعه به آموزه هاي قرآن وسنت به معرفي جدال وگوشزد كردن آفات آن، آداب و اهداف و آثار مجادله و گفتگو ي سالم و درست ، تبيين و تشريح شود ودراين ميان به مصاديق مجادله احسن درقرآن وروايات نيز اشاره شده است. آنچه در اين پژوهش گرد آوري شده ، آشنايي با گونه اي از مدل گفتگو است كه نه تنها روابط افراد جامعه را به چالش نمي كشاند بلكه راهكاري براي برون رفت از مشكلات و معضلات گفتماني به همراه دارد. اميد است اين تحقيق مقدمه اي باشد براي تحقيقات وسيع تر و پر مايه تر. واژگان كليدي:جدال،مجادله احسن،گفتگو،مناظره،مباحثه،مراء،احتجاج.