پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده با توجّه به اهمّيّت بحث «داوري در اسلام و قضاوت درباره ديگران» يكي از مباحث مورد توجّه در اين زمينه، بحث پيش داوري يا همان قضاوت عجولانه است و پاسخ به اين سؤالات كه آيا انواع و عوامل خاصّي براي اين نوع از داوري‌ها وجود دارد؟ چه پيامدهايي را ايجاد مي‌كند؟ و چگونه مي‌توان با ‌آن‌ها مقابله نمود؟ به دليل آنكه قرآن كريم تبيان است، به نظر مي‌رسد با مراجعه به آن بتوان به پاسخ اين پرسش‌ها دست يافت. پژوهش حاضر در همين زمينه شكل گرفته و در صدد تبيين اقسام، عوامل و پيامدهاي اين نوع از قضاوت در معناي عام و فراگير است و نتايجي كه حاصل مي‌شود حاكي از آن است كه قرآن هر نوع اظهارنظر، موضع‌گيري و انتخاب انسان كه شتابزده و بر پايه اطلاعات كافي نيست را نكوهش كرده و بررسي مصاديق از انواع پيش‌داوري‌ها، نشان‌دهنده اين حقيقت است كه منشأ بسياري از اين نوع قضاوت‌ها، پيروي از ظن و گمان ، تصورات قالبي، هوي و هوس، تعصبات و عناد با حق است و سرانجامي جز باطل نخواهد داشت و پيامدهاي زيانبار فردي و اجتماعي بسياري همچون گمراهي و تبعيض را در پي دارد؛ و در مقابله با ‌آن‌ها نيز رهنمودهاي قرآني همچون توجّه به تفكّر و شناخت كافي و دوري از تعجيل و شتابزدگي در قضاوت‌ها، توجّه به اصل برابري انسان‌ها و اصل مودت در روابط اجتماعي و...ما را ياري خواهد نمود. كليدواژه: پيش‌داوري، قضاوت، ظن و گمان، تصورات قالبي، تعصب، تبعيض.