پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اتانازي از جمله موضوعات قابل توجه و بحث برانگيز در زمينه پزشكي، اخلاق، فقه و ... است. امروزه در كنار رشد امكانات رفاهي، بهداشتي و پيشرفت هاي جديد در حوزه هاي مختلف دانش پزشكي، سن زندگي انسان افزايش يافته است، اما از سوي ديگر انسانها با بيماري هاي سخت و لاعلاجي درگير شده اند و مشكلات اقتصادي از جمله هزينه هاي درماني، زندگي را براي بسياري دشوار نموده است. به علاوه، انسان امروزي به كيفيت زندگي اهميت فوق العاده اي مي دهد و در صورتي كه نتواند از حد بالاي لذت در زندگي بهره برد خواستار پايان دادن به زندگي همراه با درد و مشقت است. اتانازي يا مرگ خودخواسته اصطلاحي است كه به منظور پايان دادن به زندگي بيماران در حال مرگ يا بيماراني كه مريضي صعب العلاج و يا لاعلاجي دارند و قادر به ادامه زندگي نيستند صورت مي گيرد. اگر چه اين اصطلاح با عناوين قتل ترحمي و مرگ آسان به كار گرفته مي شود اما در جهتي به كار مي رود كه حرمت حيات و حرمت علم پزشكي را از بين مي برد. اينكه شخصي به خاطر درد و رنج حاصل از بيماري يا مشقت زندگي خواستار پايان دادن به زندگي اش شود با مستندات ديني ما هم خواني ندارد. اتانازي اگر چه در برخي از كشورها قانوني شده، اما از نظر فقهي حرام است و فتوايي بر جواز آن نداريم جز در موارد تزاحم دو نفس و به خصوص در مورد عمليات شهادت طلبانه كه آن هم در موارد حفظ اهم به عنوان ثانوي امكانش هست. رساله مورد نظر كوشيده است تا در ابتدا به بيان مفهوم اتانازي و اقسام گوناگون آن پرداخته و با بيان ديدگاه هاي موافق و مخالف با اين مسأله و با توجه به ادله ي شرعي و اقوال فقهي مرتبط با اين موضوع و بيان ارزش حيات و حرمت از بين بردن اين حق خدادادي در فقه به اين نتيجه برسد كه علي الاصول اسلام با خودكشي، كشتن ديگري به هر شكلي (مباشرت، معاونت، تسبيب) با توجه به مصاديق مختلف اتانازي از نظر تكليفي مخالف است و آن را فعلي حرام و ممنوع مي داند. ولي از جهت حكم وضعي كه ديه بر فرد تعلق بگيرد يا قصاص در اين باره بين فقها اختلاف نظر وجود دارد. كليد واژه: اتانازي، مرگ، خودخواسته، فقه.