پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در این نشست استاد علیزاده بحث را با حدیثی آغاز نمودند. امام رضا علیه السلام می فرماید: لَا یسْتَکمِلُ عَبْدٌ حَقِیقَةَ الْإِیمَانِ حَتَّی تَکونَ فِیهِ خِصَالٌ ثَلَاثٌ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ حُسْنُ التَّقْدِیرِ فِی الْمَعِیشَةِ وَ الصَّبْرُ عَلَی الرَّزَایا. بعد از توضیح این حدیث، تعریف لغوی استشراق را این گونه بیان کردند؛ شرق شناسی، خاور شناسی و در اصطلاح اسلام شناسی توسط غیر مسلمان ها می باشد.  استشراق به طور جامع عبارت است از: مجموعه تلاش های علمی غربیان(غیر مسلمان) برای شناسایی و شناساندن کشورها و شرایط جغرافیایی، معادن و منابع، تاریخ، قومیت ها، زبان و ادبیات و هنر، آداب و سنن و فرهنگ، ادیان و باورها، ویژگی های روان شناختی و نقاط آسیب پذیر مردم سرزمین های اسلامی.

ایشان به طور مفصل برجسته ترین مستشرقان تاریخ را بیان نمودند:

1-گوستاو فلوگل آلمانی(1870-1802): کتاب نجوم الفرقان فی اطراف القرآن ترجمه شده توسط محمد فؤاد عبد الباقی با عنوان معجم المفهرس لأالفاظ القرآن الکریم؛

2--ژول لابوم فرانسوی: کتاب فرهنگ موضوعی قرآن کریم با 18 عنوان اصلی و 500 عنوان فرعی ترجمه محمد فؤاد عبدالباقی با عنوان تفصیل الآیات القرآن الکریم؛
3-تئودور نولدکه آلمانی(1931-1836)پدر شرق شناسی و اسلام شناسی آلمان و بنیانگذار دانش تاریخ قرآن با تألیف کتابی با همین عنوان که هنوز ترجمه نشده است.

-گلدزیهر یهودی مجارستانی(1921-1850) بنیانگذار رشته علمی روش های تفسیری قرآن با تألیف کتاب روش های اسلامی تفسیر قرآن که توسط عبدالحلیم بخار با عنوان مذاهب التفسیر الاسلامی به عربی ترجمه شده است.

5-ژری بلاشر فرانسوی(1973-1900) با تألیف کتاب در آستانه قرآن و در آمدی بر قرآن

6-موریس بوکای فرانسوی پزشک معاصر و اسلام شناس معروف با تألیف کتابی با عنوان مقایسه ای میان تورات و انجیل و قرآن و علم

7-ایزوتسو ژاپنی با تألیف خداو انسان در قرآن و مفاهیم اخلاقی در قرآن

8- جین دمن مک اولیف آمریکایی سر ویراستار دایره المعارف قرآن کریم در شهر لیدن هلند.

در ادامه بیان داشتند که تاریخچه استشراق بر اساس انگیزه مستشرقان به دو قسمت قابل تقسیم است:

1- از ابتدا تا قرن 16 میلادی: شناخت اسلام و مقابله با گسترش آن در سرزمین های غربی با هدف تبشیری مسیحیت

2- از قرن 17 میلادی تاکنون: با هدف شناخت نقاط ضعف کشور های مسلمان و راه های تسلط بر آنها و اشغال تدریجی و استعمار آن کشور ها. همچنین استاد علیزاده تاریخچه استشراق را از ابتدا تا انقلاب اسلامی را به ترتیب این گونه اظهار داشتند:

1-7- شرق شناسی عام (6 قرن قبل از میلاد- قرن6 میلادی)

2-7- آشنایی اولیه با اسلام مقارن با بعثت پیامبر اکرم(ص)

3-7- اسلام شناسی مغرضانه و نقد نویسی انفرادی علیه اسلام
4-7- اقدام کلیسا به ترجمه قرآن
5-7-مرحله دفاع کلیسا و غرب و شروع جنگ های صلیبی

6-7- انتقال علوم و تمدن اسلامی به غرب از قرن13

7-7-چاپ و نشر کتب اسلامی و ضد اسلامی

8-7- استشراق استعماری دول غربی برای سلطه بر شرق

9-7- شروع استشراق علمی در قرن 20 میلادی

10-7-شیعه شناسی و بررسی انقلاب اسلامی.

و در هر یک از مورد به تفصیل، توضیحات را بیان کردند. و در آخر هم اینچنین نتیجه گیری کردند:

استشراق حرکتی مستمر در طول تاریخ بوده که به دلیل فراز و نشیب های فراوان آن نمی توان داوری یکسان نسبت به همه داشت.  نکته مهم در استشراق این است که مستشرقان با حرکتی ظاهراً علمی پا به عرصه وجود گذاشتند اما اهداف نابودی قرآن، اسلام و کشورهای اسلامی را در سر می پروراندند. استشراق در قرن حاضر به دلیل پیروزی انقلاب اسلامی و ظهور شیعه در عرصه سیاست جهانی به سمت شیعه شناسی متمایل شده است.