پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

نماز به عنوان ستون دين و يكي از اركان بنيادين در فقه اماميه، نقشي محوري در حيات فردي و اجتماعي مسلمانان ايفا مي‌كند. اين پايان‌نامه به تحليل دقيق و نظام‌مند «حكم و مجازات ترك نماز» در فقه اماميه مي‌پردازد و ابعاد پيچيده اين مسئله را با تكيه بر آراء فقها و ادله شرعي واكاوي مي‌كند. پژوهش حاضر ضمن تبيين مفاهيم كليدي، ميان صور مختلف ترك نماز تمايز قائل مي‌شود. در اين راستا، حكم «ترك عمدي از روي انكار و حلال‌شماري» (استحلال)، كه به مثابه انكار ضروري دين بوده و منجر به ارتداد مي‌گردد، به تفصيل بررسي شده و مجازات‌هاي آن براي مرتد فطري و ملي، اعم از زن و مرد، تشريح شده است. در مقابل، حكم «ترك عمدي از روي سستي و سهل‌انگاري» (تهاون)، كه گناهي كبيره محسوب مي‌شود اما به كفر نمي‌انجامد، مورد بحث قرار گرفته است. مجازات اين نوع ترك نماز، شامل تعزير در مراتب اول و دوم است و اختلاف نظر فقها در باب وجوب قتل در مرتبه سوم يا چهارم، با توجه به روايات متعارض و اصل احتياط در دماء، تحليل گرديده است. علاوه بر اين، پيامدهاي دنيوي و اخروي ترك نماز، از جمله سلب بركت از رزق و عمر، ذلت، تسلط شيطان، گرفتاري هنگام مرگ، حبط اعمال و محروميت از شفاعت اهل بيت (ع) به عنوان نتايج طبيعي قطع ارتباط با پروردگار، به صورت مستند بيان شده است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه نظام فقهي شيعه با نگاهي دقيق، ميان انكار قلبي و سستي عملي تفاوت قائل شده و براي هر يك، حكم و مجازات متناسبي را بر اساس ادله شرعي تعيين نموده است. اين پژوهش در نهايت مي‌كوشد تا با ارائه تصويري جامع از اين مبحث، اهميت حياتي نماز و تبعات سنگين ترك آن را در نظام حقوقي و معنوي اسلام تبيين نمايد.