پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

 مراسم با خیر مقدم حجت الاسلام و المسلمین محمدی، مدیر حوزه های علمیه خواهران استان زنجان آغاز گردید. ایشان برگزاری اینگونه برنامه ها را نشانه مبارکی از تعامل مثبت و فعال علمی-آموزشی و پژوهشی بین حوزه های علمیه خواهر و برادر دانسته و افزودند: إن شاء الله روز به روز شاهد افزایش و گسترش چنین برنامه هایی باشیم.

محمدی همچنین شرکت نزدیک به 350 نفر از طلاب در این جشنواره را نمایش روشنی از ظرفیت ارزشمند علمی طلاب استان دانسته  و آن را بهترین راه برای رسیدن به حوزه طراز انقلاب اسلامی معرفی کردند.

ایشان همچنین  بر این نکته تأکید کردند که: اگر می­خواهیم تکالیف دینی و انقلابی خود را به درستی انجام دهیم و به مطالبات رهبری از حوزه ها و طلاب جامع عمل بپوشانیم، مناسبترین راه ، راه علمی و حضور در حرکت های پژوهشی است و این امر برای همه ما فرض و ضروری است.

در ادامه برنامه حجت الاسلام و المسلمین مرادخانی، دبیر اولین جشنواره به ارائه گزارش جشنواره پرداختند. ایشان به ذکر آمار آثار طلاب خواهر و برادر اشاره کرده و گفتند: از بین نزدیک به 350 اثر ارسالی به دبیرخانه جشنواره، 209 اثر از حوزه­های خواهران و 125 اثر از حوزه های برادران است. ازبرگزیدگان جشنواره نیز بیش از دو سوم برگزیدگان از خواهران و مابقی از برادران می باشد.

مراسم با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین مازنی، نماینده دبیرخانه مرکزی جشنواره علامه حلی در استان زنجان، ادامه پیدا کرد. ایشان صحبت خود را با طرح ضرورت پژوهش آغاز کرده و گفتند:« پژوهش و تحقق زیربنای توسعه، پیشرفت و رشد است. هر جا موفقیتی به دست آمده، به جهت برنامه ریزی و از بستر پژوهش حاصل شده است. از سوی دیگر، اگر بخواهیم علم در گذر زمان جاری بماند و منحصر در عصر و زمان خاص نباشد، باید به پژوهش و تحقیق خلاق توجه کنیم. بنابراین، اگر حوزه های علمیه صرفا در نقش انتقال مبانی و انتقال میراث سلف ظاهر شوند، که البته یکی از کارها حفظ میراث سلف است، این علم به هیچ عنوان ماندگار نخواهد شد. آیت الله جوادی آملی، در خصوص تدریس مسائل مستحدثه در کرسی های فقه، فرمودند: حوزه ایی زنده و پویاست که تولید نظریه داشته باشد و تنها به انتقال معانی از گذشته اکتفا نکند.»

ایشان در ادامه به ضرورت برگزاری جشنواره علامه حلی اشاره کرده و گفتند:« از جمله فعالیت هایی که در جامعه در زمینه تقویت انگیزه و روحیه پژوهشی انجام می­شود، برگزاری جشنواره­های پژوهشی است.  یکی از مهم ترین جشنواره ها که تبدیل به یک برند علمی قابل توجهی در عرصه کشوری شده، جشنواره علامه حلی^(ره) است».

حجت الاسلام مازنی همچنین به جایگاه استان زنجان در تولید علم اشاره داشته و خاطر نشان کردند:« استان زنجان، استان مهمی است. اساتید و فضلای بسیاری  در این استان وجود دارد . بایستی از این سرمایه ها بهره برداری نمود و ظرفیت علمی استان را سال به سال ارتقاء داد. از این روی، انتظارات از این استان بسیار زیاد است».

در ادامه مراسم، حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر خانمحمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم و استاد حوزه و دانشگاه، با محوریت «پژوهشگری: رسالت حوزه های علمیه» به ایراد سخنرانی پرداختند. ایشان کلام خود را با این آیه شریفه آغاز کردند که:«وَ ما کانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ».

از نظر دکتر خانمحمدی، آنچه از این آیه به عنوان رسالت طلبه بر می­آید: دو چیز است. یکی فهم دین است. ما بایستی دین را فهم کنیم که این مطلب جز با تفقه و پژوهش محقق نخواهد شد. حتی علم اصول که در حوزه های سنتی قدیم رواج داشته ، روش تحقیق و پژوهش و روش فهم فقه است.  رسالت دیگر، انتقال فهم خود به مردم است. زمانی که علم را از اهل ذکر اخذ کردیم، بایستی به میان مردم بازگردیم و ایشان را انذار کنیم. پس همه طلاب باید محقق باشند. به تعبیر امیر بیان:«لا سنته افضل من التحقیق؛ هیچ سنتی افضل از تحقیق نیست». تحقیق یعنی به حقیقت رسیدن، به حاق مطلب رسیدن. این مطلب بدین معنا نیست که تنها کسی که نویسنده است، باید پژوهشگر باشند، مبلغ هم باید محقق باشد. اگر سخنرانی ارائه می­شود، مطلب  باید مبتنی بر تحقیق باشد؛ چون شنونده سخن شما را، سخن اسلام می­داند.

در ادامه حجت الاسلام و المسلمین خانمحمدی، به ذکر نکاتی جهت ارتقای انگیزه پژوهشی طلاب جواب پرداختند که شامل:

- متن محو باشید. اگر منبر می روید، اگر پژوهشی می نویسید، به متن اکتفا کنید و برای شنیده ها ارزشی قائل نباشید؛ چرا که طلاب رهبریت جامعه را بر عهده دارند و نباید در عرصه های مختلف اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و ... دنباله رو دیگران باشند.

- منظومه نگری داشته باشید.. اگر به متن مراجعه کنید، کلیه مطالب را مورد محاقّه و بررسی قرار دهید و به یک متن و مطلب اکتفا نکنید.  

-  ماهیت پژوهش، علم و فن و هنر است پژوهش علم است، یعنی بایستی با روش تحقیق آشنا باشید. فن است؛ یعنی فرد بایستی ممارست و تمرین داشته باشد و زیر نظر استاد موارد را بیاموزد. هنر است؛ یعنی بخشی از آن ذاتی است، اما نباید ناامید شد، ممارست بر تحقیق ، ذوق هنری فرد را تقویت می کند و به مرور جنبه هنری تحقیق نیز بیشتر نمایان می شود.  

- نویسنده خوب کسی است که، نه مثل مورچه باشد، نه مثل عنکبوت باشد؛ بلکه زنبور عسل باشد.

مورچه فقط جمع می کند؛ برخی هستند که تنها فیش­ها را جمع می کنند؛ اما عنکبوت فقط تار می بافد و از خودش می نویسد و پردازش می کند. اینها مورد پسند نیست. محقق خوب مثل زنبور عسل است، چکیده و مرّ و شهد مطالب را می گیرد و با قلم خود پردازش می کند و ارجاع دهی نیز می کند.

- برای کسب مهارت پژوهش، از مهندسی معکوس مدد بگیرید. بررسی کنید که محقق از کجا شروع کرده ، با چه روشی پردازش را انجام داده  و مطلب را  به کجا ختم کرده است. این روش به انسان عزت نفس می دهد.

-  محقق باید به روز باشد. برای به روز بودن باید مجلات علمی-پژوهشی آن عرصه را مطالعه کنید. طلابی که دسترسی به فضای مجازی دارید، در سایت نورمگز عضو شوید. این سایت برای حوزه است و افتخار حوزه هم این است که در عرصه فضای مجازی پیش قدم بوده و فعالیتهای بسیاری را انجام داده است.

-  با روشهای مختلف پژوهش آشنا شوید. اکتفا به یک روش نداشته باشید. سوال نو، پاسخ نو. روش نو، برداشت نو.

- بسیاری از علوم مخصوص طلاب هست؛ مثلا انسان شناسی. اگر با روش تحقیق آشنایی داشته باشید میتوانید مقالاتی بسیار کاربردی و به روز در این حیطه به نگارش درآورید که برای هیچ فرد دیگری ممکن نخواهد بود. پس برای استفاده از این ظرفیت نیاز به آموختن روش تحقیق است.  

دکتر خانمحمدی، در پایان به این نکته اشاره کردند که: پژوهش به لحاظ فردی بسیار سودمند و لذت بخش است و به هویت بخش انسان خواهد بود.

در پایان مراسم از23  برگزیده استانی تجلیل به عمل آمد. همچنین از معاونان پژوهش سه مدرسه علمیه که در این دوره از جشنواره فعالیت چشمگیری داشتند نیز تقدیر گردید.