پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

‌دين اسلام از جانب خداوند متعال به عنوان ديني كامل ابلاغ شده و نقشه راه بشريت تا قيامت روشن نموده است و از طرفي‌‎ ‎‌انسان با استفاده از قوه تفكر دائما در حال تغيير و پيشرفت در عرصه هاي مختلف فرهنگي،‌‎ ‎‌اقتصادي و صنعتي است و به همين سبب مسائل، مشكلات و نيازهاي فكري و عملي‌‎ ‎‌جديدي براي او آشكار مي‌شود كه دين مبين اسلام پاسخگوي آن‌‌ است و موضوعات و مصاديق احكام نيز در مسير اين تغيير و تحولات سريع تمدن جديد قرارگرفته اند و هر كدام از احكام آنها داراي قيود وشرايطي هستند كه از جمله اين قيود مي توان به زمانمند بودن برخي از احكام اشاره نمود. در نتيجه توجه به عنصر زمان هم از جهت موثر بودن در استنباط احكام شرعي با توجه به متناسب بودن احكام با شرايط زمانه وهم به عنوان قيدي موثر در برخي از احكام شرعي همواره مورد توجه علما وفقها بوده است. احكام شرعي همانطور كه در ادامه به آن پرداخته خواهد شد، از شرايط وقيود خاصي برخوردار هستند كه زمانمندي يكي از آن موارد مي باشد، به اين معني كه داراي اندازه‌هاي زماني از جهت فقهي اعم از ساعت و يوم و نهار و ليل و سنه است كه هر كدام خاصيت زماني خاصي دارد.البته فهم و تحديد تك تك آن ها نياز به بررسي دارد و با توجه به آيات و روايات و كلمات بزرگان فقه مي‌توان اين محدوده را تعيين كرد و از آنجا كه نظرات متفاوت هستند، معياري براي تعريف شناخته مي‌شود و آثاري هم در پي دارد كه حتي مي‌تواند حكم فقهي را تغيير دهد و از آنجا كه زمان قابليت تبديل و تلفيق دارد اين امر مهمي است تا مورد تحقيق قرار گرفته و مسئله تبيين شود. در اين پژوهش به مفهوم مقادير زماني و معيار و زمان از جهت تلفيق در سه فصل پرداخته شده است.