پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده: مفهوم‌شناسي واژگان قرآن از روش‌هاي جديد پژوهش در قرآن كريم محسوب مي-شود. در اين نگاه ، پس از انتخاب كلمات كليدي قرآن، حوزه هاي مفهوم‌شناسي هرواژه به همراه ارتباط با واژگان مترادف ومتضاد ميان آن‌ها، ازفرهنگ لغات و تفاسير مورد بررسي قرار گرفته و برخي لايه‌هاي معنايي آيات ظاهر مي‌شود. دراين رويكرد سعي شده، با ملاحظه بافت وسياق و باتوجه به مجاورت كلمات و تكيه بر مجموعه يا بافت كلي‌قرآن، انسجام و پيوستگي معارف قرآن را روشن‌كند. البته مفهوم شناسي واژه ها در مطالعه ساختار معنايي واژگان هر زباني و روشن‌شدن محدوده معنايي عناصر لغوي آن واژه بسيار مشكل‌گشا مي‌باشد.بااين نگاه به واژه‌هاي قرآني به دليل جنبه هدايت‌گري ونقش و تأثيري كه در تأمين سعادت و كمال بشر دارد تحقيق حاضر سعي دارد با استفاده از روش‌يادشده، حوزه‌هاي معنايي واژگان مرتبط با واژۀ «برهان» را با نظر به‌سياق و روابط هم‌نشيني و جانشيني كلمات ، روشن كند؛ به اين ترتيب كه معناي اين واژه ابتدا از منابع معتبر لغت، مورد جست‌وجو قرار گرفته و سپس مصاديق مختلف آن با ملاحظه بافت و سياق آيات از تفاسير معتبر، روشن مي‌شود و از محور هم‌نشيني در فهم‌معنا و مصداق آيات، كمك گرفته مي‌شود و مفهوم‌شناسي اين واژه در حوزه‌هاي متعددي نظير سلطان، آيه ، حجت، بيّنه و در مقابل قول به غير علم، جدال و منازعه تبيين مي‌شود. كليد واژه ها: معناشناسي-برهان، سلطان، بينه، حجت، جدال و منازعه.