پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

دانش نوپاي فقه رسانه به عنوان عرصه‌اي خاص و نوظهور در مطالعات فقهي است كه به بررسي احكام فقهي در موضوعات رسانه‌اي پرداخته و چارچوب‌هاي لازم در مديريت فقهي رسانه را پيگير مي‌شود تا مباحث علم رسانه با رويكرد فقهي و با روش اجتهادي به بحث گذاشته شود و پاسخ‌هاي عملي و روشمند به نيازها و سوالات فقهي در زمينه رسانه حاصل شود. يكي از چالش‌هاي اساسي در حوزه فقه رسانه، نگاه به نامحرم است كه هدف اين پايان‌نامه، تبيين اين چالش‌ها و پاسخ‌هاي فقه به آن مي‌باشد تا حدود الهي و احكام شرع پيرامون نگاه به نامحرم در رسانه ها بخصوص رسانه هاي تصويري، فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي مشخص‌گردد. اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي و با استناد به منابع قرآني، روايي و فقهي انجام يافته و يافته‌هاي آن نشان مي‌دهد به طوركلي نگاه‌كردن به نامحرم چه با قصد لذت و چه بدون آن حرام است، اما نگاه كردن به صورت و دست‌هاي زن نامحرم و مواردي كه جزو مستثنيات نگاه به‌شمار مي‌روند، اگر با قصد لذت باشد حرام است ولي اگر بدون قصد لذت باشد مانعي ندارد. اين حكم‌كلي در فضاي واقعي و فيزيكي و فضاي مجازي و شبكه‌هاي مجازي است و ميان آن دو در اين حكم‌كلي تفاوتي نيست. اما نگاه‌كردن به تصاوير و فيلم زنان روباز كه ملتزم به حجاب شرعي نيستند و به نهي‌گوش نمي‌دهند، مسلمان باشند يا‌ كافر در صورتي‌كه تحريك‌كننده نباشد، جايز است، مگر در صورتي‌كه قصد لذت يا خوف وقوع در حرام را در پي داشته باشد. نظر به فيلم و عكس اگر بدون ريبه و فساد باشد مانع ندارد، اما اگر مفسده دارد يا مستلزم ريبه است بايد اجتناب شود. نتيجه نهايي آنكه مساله اصلي در حرمت نگاه به نامحرم، قصد تلذذ و تعمد در نگاه، خوف ريبه و فساد، حرمت تهييج شهوت و تحريك جنسي است و در اين حكم، ميان فضاي حقيقي و فضاي مجازي تفاوتي وجود ندارد.