پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

شعر و ادبيات هر ملتي آئينه‌ي تمام نماي افكار، رفتار و باورهاي آنان است از طرفي نهج‌البلاغه كتابي است كه پس از قرآن كريم در اوج «فصاحت و بلاغت»، بلنداي حكمت، انديشه و عرفان قرار دارد از اين‌رو اين كتاب گران‌سنگ از گذشته تا كنون مورد توجه ويژه‌ي انديشمندان، عالمان و شاعران قرار گرفته است. شاعران عصر عباسي كه به «ادب شيعي»، تعاليم حكمي، عرفاني و اسلوب‌هاي بلاغي توجه ويژه‎اي داشته‎اند؛ مفاهيم والا و اسلوب‌هاي بياني نهج‌البلاغه را به روش‌هاي متعددي كه بر پايه‌ي دانش بينامتني، استوار است؛ در اشعار خود اقتباس و منعكس نموده‌اند. بنابراين پژوهش حاضر با بهره‌گيري از روش كتابخانه‌اي و با رويكرد توصيفي ـ تحليلي در تلاش است با استقراء شواهد شعري در ادوار مختلف عصر عباسي آن‌ها را ضمن «نظريه‌ها و قوانين بينامتني»، تبيين و تحليل نمايد. بنابراين از جمله نتايجي كه با بررسي‌هاي انجام شده بدست آمد؛ اين بود كه بين اشعار شاعران عصر عباسي با نهج‌البلاغه انواع بينامتنيت «اقتباسي كامل منصص»، «اقتباسي كامل محور»، «اقتباسي جزئي»، «بينامتنيت امتصاصي» با موضوعات متعدد و متنوع همچون: جايگاه عقل، انديشه، زهد، رعايت اعتدال و ميانه‌روي، ويژگي‌هاي مؤمن، سبك زندگي اسلامي و .... همچنين «انواع صنايع بديع لفظي و معنوي» همچون: تكرار، انواع جناس، تشبيه، استعاره و ... در قالب بينامتني اسلوب بلاغي وجود دارد.