پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از نشانه‌هاي قدرت و عظمت خداوند هستي ‌بخش، پديده‌هاي آفاقي است كه از جمله آنها مي‌توان به دو پديده مهم در زندگي بشر، بلكه درهمه مخلوقات عالَم اشاره‌كرد كه حركت‌آفرين و نيرو‌بخش و از پرفايده‌ترين و در عين حال محسوس‌ترين پديده‌ها هستند و آنها عبارتند از: شب و روز، كه همه افراد بشر آنها را با چشم خود در طول زندگي هم ديده و ‌هم‌ حسّ كرده‌اند و در مواقعي به دليل غفلت و يا كم‌ توجّهي يا بي ‌توجّهي از كنار آن رد شده‌اند. همين شب و روز به ظاهر ساده و عادي در نظر انسان‌ها، در قرآن‌كريم از نشانه‌هاي قدرت خداوند متعال است. و اگرچه هركدام از اين آيات براي خود اسم خاصي دارند. ولي ارتباط تنگاتنگي با هم داشته كه اگر ذره‌اي بي‌نظمي و خلل در روز و شب ايجاد شود، نشانه آن است كه همه كهكشان‌ها و كُرات مختلف دچار اختلال و از هم ‌پاشيدگي شده است. در اين تحقيق با توجه به اهميت شب و روز در زندگي موجودات، به‌ آثار تربيتي هر كدام از منظر قرآن‌ كريم و صحيفه‌ سجاديه از دو بُعد جسمي و روحي پرداخته شده ‌است. مطالب اين تحقيق به روش توصيفي- تحليلي با تبيين آثار تربيتي شب و روز در قرآن و صحيفه ‌سجاديه با استفاده از منابع‌ مكتوب و ديجيتال كتابخانه‌اي جمع‌آوري شده ‌است. رهاورد به ‌دست آمده از تحقيق اين كه: در آيات مختلفي خداوند متعال به شب و روز اشاره كرده كه تكرار آن دليل بر اهميت وجود اين دو آيت الهي است و در هر آيه به آثاري از آن دو متذكر شده است. همچنين امام سجاد عليه‌السلام در ادعيه صحيفه به خلقت و آثار شب و روز اشاره كرده است. گرچه اين دو پديده و آيت در ظاهر مستقل و جداي از هم هستند، ولي ارتباط تنگاتنگي با هم دارند. چون نظم بخشيدن به جهان‌ هستي يكي از امور تربيتي است و كار و تلاش و تكاپوي در روز براي كسب ‌روزي و استراحت شبانه جهت تجديد قواي بدني و رشد گياهان و حيوانات و انسان‌ها از حيث بُعد جسمي بوده و تقويت روح در شب با عبادت‌ها و تهجدهاي شبانه و محاسبه اعمال روزانه و كامجويي‌هاي مشروع و ... همه دست‌آورد مطالب نگارش‌شده در اين تحقيق است.